మెయిన్‌ఫ్రేమ్స్

1950 నుంచి నిర్వహణ వ్యవస్థ క్షేత్రంలో బహు పెద్ద సౌకర్యాలు మార్గనిర్దేశాలు అయ్యాయి.

ఒకే ఒక నిర్వహణ వ్యవస్థ OS/360 కోసం (ప్రతి ఒక్క మోడల్‌కు అడ్-హక్ ప్రోగ్రామ్‌ల అబివృద్ధి చేయడం) సామర్ధ్యాలు మరియు ధరలలో వ్యత్యాసం కలిగి ఉన్నమెయిన్‌ఫ్రేమ్ కంప్యూటర్ల కుటుంబం IBM వ్యవస్థ/360చే అభివృద్ధి చేయబడింది.

ఈ ఏక OS భావానికి వ్యవస్థ/360 విజయం ఆద్యంత‌మైన మొత్తం ఉత్పాదిత పంక్తికి చాలా ముఖ్యం అయింది, IBM‌ ప్రస్తుత మెయిన్‌ఫ్రేమ్ నిర్వహణ వ్యవస్థ, అసలైన వ్యవస్థ యొక్క వంశానికి చెందింది; OS/360 కోసం వ్రాయబడిన అనువర్తనాలు ఆధునిక మిషన్‌ల మీద కూడా నడుస్తాయి. 70 మధ్యలో, OS/360 వారసత్వంగా MVS డిస్క్ రెసిడెంట్ డేటా కోసం ఒక పారదర్శక ఉపనిధి‌గా RAM‌ను మొదటి అమలు వాడకాన్ని అర్పించింది.



OS/360 కూడా ఎన్నో భావాలకు మార్గనిర్దేశకత్వం వహించింది, అటువంటి వాటిలో కొన్ని ఇప్పుడు కూడా మెయిన్‌ఫ్రేమ్ బయట రంగంలో కనిపించవు. ఉదాహరణకు, OS/360‌లో ఒక ప్రోగ్రామ్ మొదలు అయినప్పుడు నిల్వ కోసం వాడే వ్యవస్థ వనరులను, లాక్స్‌ను, ఫైల్స్‌ మొదలు అయిన వాటిని నిర్వహణ వ్యవస్థ ట్రాక్ చేస్తూనే ఉంటుంది. ప్రక్రియ ఏ కారణంతో ఆయినా నిలిపివేయబడినప్పుడు ఈ వనరులన్నీనిర్వహణ వ్యవస్థ తిరిగి తీసుకుంటుంది. కాల్పనిక మిషన్‌ల యొక్క భావనల మీద దృష్టి పెడుతూ ఒక ప్రత్యామ్నాయ CP-67 వ్యవస్థ నిర్వహణ వ్యవస్థని మొదలు పెట్టింది.


బ్యాచ్ ప్రోసెసింగ్ కోసం SCOPE నిర్వహణ వ్యవస్థని కంట్రోల్ డేటా కార్పొరేషన్ అభివృద్ధి చేసింది మిన్నెసోటా విశ్వవిద్యాలయం సహకారంతో ముందుగా KRONOS తరువాత NOS నిర్వహణ వ్యవస్థ అభివృద్ధి చేయబడ్డాయి, ఇవి సమకాలిక బ్యాచ్ మరియు సమయవిభజన వాడకం‌ను ఆదరించాయి.


అనేక వ్యాపారాత్మక సమయ విభజన వ్యవస్థల‌లాగే, దీని అంతర్ముకం Dartmouth BASIC నిర్వహణ వ్యవస్థకి ఒక విస్తరణ, ఇది సమయ విభజన మరియు ప్రోగ్రామింగ్ బాషలలో ఒక మార్గనిర్దేశకత్వంగా ఉంది. 1970s‌ల చివరలో, PLATO నిర్వహణ వ్యవస్థను కంట్రోల్ డేటా మరియు ఇల్లినోయిస్ విశ్వవిద్యాలయం అభివృద్ధి చేసింది, ఇది ప్లాస్మా పానెల్ డిస్‌ప్లే మరియు లాంగ్-డిస్ట్ఎన్స్ సమయ విభజన నెట్‌వర్క్‌లను ఉపయోగించింది. రియల్-టైమ్ చాట్ మరియు మల్టి-వినియోగదారు గ్రాఫికల్ ఆటల సౌకర్యాలతో Plato ఆ సమయంలో ఆశ్చర్యకరమైన నూతనత్వం కలిగి ఉంది.


బర్రోస్ కార్పొరేషన్ 1961‌లో MCP, (మాస్టర్ కంట్రోల్ ప్రోగ్రామ్) నిర్వహణ వ్యవస్థతో B5000ని పరిచయం చేసింది. B5000 ఒక స్ట్యాక్ మిషన్ ప్రత్యేకంగా మిషన్ బాష లేదా అసెంబ్లర్ లేకుండా రూపకల్పన చేయబడింది, వాస్తవానికి MCP ఎక్కువ-స్థాయి బాష –ESPOLని ప్రత్యేకంగా వ్రాయడానికి వాడిన మొదటి OS, ALGOL MCPల ఉప బాషలు కూడా ఎన్నో ఇతర రికార్డు స్థాయిలో నూతన ఆవిష్కరణలు చేశాయి, అవి కాల్పనిక స్మృతి వ్యాపారాత్మక తొలి అమలులు.


AS400, IBM అభివృద్ధి జరుగుతున్నప్పుడే బర్రోస్‌ని MCP AS400 హార్డువేర్‌ని నడిపే లైసెన్స్ కోసం సంప్రదించడం జరిగింది. తన వద్ద ఉన్న హార్డ్‌వేర్ ఉత్పత్తుల ఉనికిని కాపాడటం కోసం బర్రోస్‌ పాలక వర్గం‌చే ఈ ప్రతిపాదన తిరస్కరించబడింది. MCP ఈ నాటికి కూడా యూనిసిస్ క్లియర్‌పాత్/MCP తరహా కంప్యూటర్లలో వాడుతున్నారు.



UNIVAC EXEC నిర్వహణ వ్యవస్థ శ్రేణిని తయారు చేసిన మొదటి వ్యాపార కంప్యూటర్ తయారీదారు. అన్నీ ఇతర మొట్టమొదటి మెయిన్‌ఫ్రేమ్ వ్యవస్థలు లాగానే ఇది అయస్కాంత డ్రమ్స్, డిస్కులు, కార్డ్ రీడర్లు మరియు లైన్ ప్రింటర్‌లను నిర్వహించు ఒక బ్యాచ్-ఓరి‌యంటడ్ వ్యవస్థ. 1970‌లలో, UNIVAC లార్జ్-స్కేల్ సమయ విభజనను ఆధరిచడం కోసం రియల్-టైమ్ బేసిక్ (RTB) వ్యవస్థ‌ను తయారు చేసింది, ఇంకా డార్ట్‌మౌత్ BASIC వ్యవస్థని నమూనాగా చేసింది.



జనరల్ ఎలక్ట్రానిక్ మరియు MIT జనరల్ ఎలక్ట్రిక్ కంప్రేహేన్సివ్ ఆపరేటింగ్ సూపర్‌వైజర్ (GECOS) ని అభివృద్ధి చేసింది, ఇది వలయ రక్షణ అధికార స్థాయిలను పరిచయం చేసింది. దీనిని హనీ‌వెల్ సంపాదించుకున్నాక సాధారణ సమగ్ర నిర్వహణ వ్యవస్థ (GCOS)గా పేరు మార్చారు.



డిజిటల్ ఎక్విప్మెంట్ కార్పొరేషన్ 36-bit PDP-10 క్లాస్ వ్యవస్థలు కోసం TOPS-10 మరియు TOPS-20 సమయ విభజన వ్యవస్థలతో పాటుగా చాలా నిర్వహణ వ్యవస్థ తన వివిధ కంప్యూటర్ విభాగాల కోసం అభివృద్ధి చేసింది. UNIX వాడకం బాగా వ్యాపించకముందు విశ్వవిద్యాలయాలలో మరియు తొలి ARPANET సమాజాలలో TOPS-10 వ్యవస్థ విశేషంగా ప్రాచుర్యం చెందింది.



1960‌ల నుంచి 1970‌ల వరకు, ఒక వ్యవస్థ కన్నా ఎక్కువ వాటి మీద అమలు చేయడానికి అనేక సాఫ్ట్‌వేర్‌లు ప్రవేశించడం లేదా అనేక హార్డ్‌వేర్ సామర్ధ్యాలు ఒక రకంగా అనుమతిచడానికి పరిణామం చెందాయి. తొలి వ్యవస్థలు‌ మైక్రో‌ప్రోగ్రామింగ్‌ని వాటి వ్యవస్థల‌లో సౌకర్యాలని అమలు చేయడానికి ఆ దారిలోనే ఇతర శ్రేణులలాగే కనిపించుటకు నర్మగార్భమైన నిర్మాణాలని అనుమతించాయి. వాస్తవానికి 360/40 (360/165 మరియు 360/168 తప్ప) తరువాత చాలా 360లు మైక్రో‌ప్రోగ్రామ్ చేయబడి అమలు చేయబడ్డాయి. కాని త్వరలోనే ఇతర విషయాలలో అనువర్తన అనుకూలత సాధించి నిరూపించుకుంది.



1960 వరకు సాఫ్ట్‌వేర్‌లో జరిగిన అపారమైన పెట్టుబడి అసలైన కంప్యూటర్ తయారీదారుల్ని హార్డ్‌వేర్‌తో కూడి సరిపడే నిర్వహణ వ్యవస్థని అభివృద్ధి చేయడానికి కారణం అయింది. గుర్తించగలిగిన మెయిన్‌ఫ్రేమ్ నిర్వహణ వ్యవస్థ కలిగినవి:


    * బర్రోస్‌ MCP - B5000 నుంచి యూనిసిస్ క్లియర్‌పాత్/MCP, పొందుపరచు.


IBM OS/360 - IBM వ్యవస్థ/360, 1966 నుంచి IBM z/OS, పొందుపరచు.


    * IBM CP-67 – IBM వ్యవస్థ/360, 1967 నుంచి IBM z/VM, పొందుపరచు..

    * UNIVAC EXEC 8 – UNIVAC 1108, 1964 నుంచి యూనిసిస్ క్లియర్‌పాత్/MCP, పొందుపరచు.



 మైక్రోకంప్యూటర్స్




మొదటి మైక్రోకంప్యూటర్‍‌లలో సామర్ధ్యం లేదా మెయిన్‌ఫ్రేమ్‌లు మరియు మినిస్ కోసం అభివృద్ధి చేయ అవసరం కలిగిన విడమర్చిన నిర్వహణ వ్యవస్థలు లేవు; అతి స్వల్ప కార్యాచరణ వ్యవస్థ అబివృద్ధి చేయబడి మొని‌టర్స్‌గా పిలువబడుతూ తరుచుగా ROM నుంచి లోడ్ చేయబడ్డాయి. ఒక గుర్తించగలిగిన తొలి డిస్క్-మూలంగా ఉన్న నిర్వహణ వ్యవస్థ CP/M, ఇది చాలా తొలి మైక్రోకంప్యూటర్ల మద్దతుతో చాలా దగ్గరగా MS-DOSలో అనుకరించబడింది, ఇది IBM PC (IBM‌ల వెర్షన్ యొక్క IBM DOS లేదా PC DOSగా పిలువబడింది) కోసం ఎంపిక చేయబడి బాగా ప్రజామోదం పొందింది, దీని పోటీదారులు మైక్రోసాఫ్ట్‌ని తయారు చేసారు. 80‌లలో Apple Computers Inc. (ప్రస్తుతం Apple Macintosh) Mac OS కోసం వినూత్నమైన గ్రాఫికల్ వినియోగదారు అంతర్ముఖం/8} (GUI)తో Apple Macintosh కంప్యూటర్‌ని పరిచయం చేసింది, దీని కోసం మైక్రో కంప్యూటర్‌ల శ్రేణులలో జనామోదం కలిగిన Apple II‌ని విడిచి పెట్టింది.



పేజింగ్ సామర్ధ్యాలు మరియు 32-బిట్ నిర్మాణంతో Intel 80386 CPU యొక్క పరిచయం బహువిధి నిర్వహణ నిర్వహణ వ్యవస్థని వ్యక్తిగత కంప్యూటర్లలో నిర్వహించే సామర్ధ్యాన్ని వాటికి ముందున్న మినీకంప్యూటర్స్ మరియు మెయిన్‌ఫ్రేమ్స్‌లో ఉన్నట్టుగానే కలిగించాయి. డిజిటల్ ఎక్విప్‌మెంట్ కార్పొరేషన్ కోసం VMS నిర్వహణ వ్యవస్థని అభివృద్ధి చేసిన డేవ్ కట్లర్‌ని కుదుర్చుకోవడం ద్వారా మైక్రోసాఫ్ట్ తన మెరుగుదల మీద స్పందించింది. ఇతను అభివృద్ధి చేసిన Windows NT నిర్వహణ వ్యవస్థ పునాది Microsoft కార్యాచరణ వ్యవస్థ శ్రేణి‌ని నడిపించింది. స్టీవ్ జాబ్స్ Apple Inc.,‌కి ఒక సహా వ్యవస్థాపకుడు, Unix-లాంటి NEXTSTEP నిర్వహణ వ్యవస్థను అభివృద్ధి చేసిన NeXT‌ని మొదలు పెట్టాడు. NEXTSTEP తరువాత Apple Inc. చే సంపాదించబడి Mac OS X యొక్క మూలంగా FreeBSD నుంచి వచ్చిన కోడ్‌తో పాటుగా వాడబడింది.



Minix ఒక విద్యాపరమైన బోధన సాధనం ఇది తొలి PC‌ల మీద నడుపబడి Linux‌గా పిలువబడిన Unix మరోసారి అమలుని ప్రేరేపించింది. ఇంటర్‌నెట్ ద్వారా స్వచ్చంద కర్తల సహకారంతో కంప్యూటర్ విద్యార్ధి లినస్ టొర్‌వాల్డ్స్తో మొదలు పెట్టబడి GNU ప్రాజెక్ట్ నుంచి వచ్చిన సాధనాలతో ఒక నిర్వహణ వ్యవస్థ అభివృద్ధి చెందింది. 1970 తొలినాళ్ళలో, UNIX ఉత్పన్నం కాలిఫోర్నియా విశ్వవిద్యాలయం, బర్కెలి‌చే పంపిణీ చేయబడింది, బర్కెలి సాఫ్ట్‌వేర్ పంపిణీ BSD‌గా తెలియబడినది.


చాలా మినీకంప్యూటర్లకి ఉచితంగా పంపిణి మరియు ప్రవేశనం చేయబడి, చివరకి PC‌ల వాడకం మీద అనుకరణలు పొందింది, ముఖ్యంగా 1}FreeBSD, NetBSD మరియు OpenBSDలుగా.



లక్షణాలు

ప్రోగ్రామ్ అమలు (Process (computing) )


    


నిర్వహణ వ్యవస్థ ఒక అంతర్ముఖం‌గా ఒక అనువర్తనం మరియు హార్డ్‌వేర్ మధ్య పనిచేస్తుంది.వినియోగదారు "మరొక వైపు" నుంచి హార్డ్‌వేర్‌తో సంభాషిస్తారు. నిర్వహణ వ్యవస్థ ఒక సేవల యొక్క సమితి, ఇది అనువర్తనాల యొక్క అభివృద్ధి‌ సులభం చేస్తుంది. ఒక ప్రోగ్రామ్ నిర్వహణ నిర్వహణ వ్యవస్థచే ప్రక్రియ సృష్టి‌ని కలుపుతుంది. కెర్నెల్ స్మృతి మరియు ఇతర వనరులను పురమాయించడం ద్వారా ఒక ప్రక్రియ సృష్టి అవుతుంది, ప్రక్రియ (బహువిధి నిర్వహణలో) కొరకు ప్రాధాన్యతను నెలకొల్పడం ద్వారా స్మృతిలోకి ప్రోగ్రామ్ కోడ్‌ని లోడ్ చేయడం మరియు ప్రోగ్రామ్ యొక్క నిర్వహణ జరుగుతుంది.ప్రోగ్రామ్ తరువాత వినియోగదారు మరియు/లేదా ఇతర పరికరాలు కలిసి తమకు ఉద్దేశించిన పనిని అమలు చేస్తాయి.



ఆటంకాలు ( interrupt )


ఆటంకాలు అనేవి నిర్వహణ వ్యవస్థ యొక్క కేంద్రకాలు మరియు ఇవి కార్యాచరణ వ్యవస్థ పరిసరాల్లో సంభాషించడానికి మరియు ప్రతిస్పందించడానికి అనకూలమైన మార్గాన్ని అందిస్తాయి. ప్రత్యామ్నాయం-- కలిగి నిర్వహణ వ్యవస్థ అనేక ఘటనల (పోలింగ్) యొక్క ప్రవేశికల వనరులను పహరా చేస్తుంది, అది CPU వనరుల అధమ వాడకంలో చర్య అవసరం కలిగి ఉంది. చాలా CPU‌లచే ఆటంకం మూల ప్రోగ్రామింగ్ నేరుగా ఆదరించబడ్డాయి. ఆటంకాలు ఒక కంప్యూటర్‌ ఘటనలకు ప్రతిచర్యగా స్వయంచాలితంగా నడుపబడే నిర్ణీత కోడ్‌లను అందిస్తుంది.


నిజానికి చాలా మౌలిక కంప్యూటర్లు కూడా హార్డ్‌వేర్ ఆటంకాల‌ని ఆదరిస్తూ, ప్రోగ్రామర్‌ను ఘటనలు జరిగినప్పుడు నిర్దేశక కోడ్‌ని అనుమతిస్తుంది.



ఒక ఆటంకాన్ని గ్రహించినప్పుడు కంప్యూటర్ ఆ సమయంలో ఏ ప్రోగ్రామ్ అమలు చేస్తునా దాన్ని స్వయంచాలితంగా నిలిపివేసి అప్పటి పరిస్థితిని సేవ్ చేస్తుంది, మరియు ఆటంకంతో కలసిన లోగడ కంప్యూటర్ కోడ్‌ని నడుపుతుంది; ఇది ఫోన్ కాల్‌కి స్పందనగా పుస్తకంలో గుర్తును ఉంచడం వంటిది. అధునాత నిర్వహణ వ్యవస్థలలో, ఆటంకాలు కెర్నెల్ నిర్వహణ వ్యవస్థచే నడుపబుతాయి. కెర్నెల్ నడుస్తున్న ప్రోగ్రామ్ నుంచి గాని లేదా కంప్యూటర్ హార్డ్‌వేర్ నుంచి గాని ఆటంకాలు రావచ్చు.



ఒక హార్డ్‌వేర్ పరికరం ఒక ఆటంకాన్ని కలిగించినప్పుడు ఆ ఘటనను సాధారణంగా కొన్ని ప్రోసెసింగ్ కోడ్స్ అమలు చేస్తూ ఎలా సరిచేయాలో కెర్నెల్ నిర్వహణ వ్యవస్థ నిర్ణయిస్తుంది, ఎంత కోడ్ అమలు కావాలి అనేది ఆటంకం యొక్క ప్రాముఖ్యత మీద ఆధారపడి ఉంటుంది (ఉదాహరణకి: ఒక వ్యక్తి ఫోన్‌ కాల్‌కి సమాధానం చెప్పడం కన్నా ఒక పొగ శోధన అలారం‌కి ముందుగా స్పందిస్తాడు). హార్డ్‌వేర్ ఆటంకాల సంవిధానం ఒక పని, అది సాధారణగా పరికరాల చోదకాలుగా పులువబడే సాఫ్ట్‌వేర్ వైపు నడుస్తుంది, ఇది నిర్వహణ వ్యవస్థ కెర్నల్‌లో భాగంగా గాని, మరొక ప్రోగ్రామ్‌లో గాని లేదా రెండిటిలో గాని ఉంటుంది. పరికరాల చోదకాలు ప్రోగ్రామ్‌‌ను నడిపించడానికి వివిధ కారణాలచే సమాచారాన్ని పంపిస్తాయి.



ప్రోగ్రామ్ కూడా నిర్వహణ వ్యవస్థకి ఆటంకం కలిగించ‌గలదు. ఉదాహరణకి ఒక ప్రోగ్రామ్ హార్డ్‌వేర్‌ని ప్రాప్తి చేయాలనుకుంటే, అది నిర్వహణ వ్యవస్థ యొక్క కెర్నెల్‌కి అంతరాయం కలిగించవచ్చు, దీని వలన నియంత్రణ తిరిగి కెర్నెల్‌కు చేరుకుంటుంది. తరువాత కెర్నెల్ అభ్యర్థనను అమలు చేస్తుంది. ఒక ప్రోగ్రామ్ స్మృతి వంటి అదనపు వనరులను కోరుకుంటే (లేదా వనరులను వదలదలిస్తే), అది కెర్నెల్ శ్రద్ద కోసం అంతరాయాన్ని కలిగిస్తుంది.



రక్షిత మోడ్ మరియు పర్యవేక్షణ మోడ్ ( Protected mode)


     Supervisor mode



ఆధునిక CPUలు ద్వంద్వ మోడ్ చర్యకు మద్దతు ఇస్తున్నాయి.ఈ సామర్థ్యంతో ఉన్న CPUలు రెండు మోడ్‌లని ఉపయోగిస్తాయి: రక్షిత మోడ్ మరియు పర్యవేక్షక మోడ్, ఇవి నిర్దిష్ట CPU చర్యలను నిర్వహణ వ్యవస్థ కెర్నెల్‌చే మాత్రమే నియంత్రించేలా మరియు ప్రభావితమయ్యేలా అనుమతిస్తాయి. ఇక్కడ, రక్షిత మోడ్ 80286 (Intel యొక్క x86 16-బిట్ సూక్ష్మప్రాసెసర్) CPU లక్షణం వలె సారూప్య మోడ్‌ను కలిగి ఉన్నప్పటికీ ప్రత్యేకంగా దీన్ని సూచిస్తుంది.CPU‌లు 80286 రక్షిత మోడ్ పోలిన ఇతర మోడ్‌లను కలిగి ఉండవచ్చు, అవి 80386 (Intel యొక్క x86 32-బిట్ మైక్రో ప్రొసెసెర్ లేదా i386) యొక్క కాల్పనిక 8086 మోడ్



అయినప్పటికీ, ఇక్కడ ఉపయోగించిన పదం ఈ మోడ్‌లో అమలు అవుతున్న ప్రోగ్రామ్‌ల సామర్ధ్యాలను పరిమితం చేసే అన్ని మోడ్‌లను సూచించడానికి, కాల్పనిక స్మృతి చిరునామాలు మరియు పర్యవేక్షక మోడ్‌లో అమలు అవుతున్న ప్రోగ్రామ్‌చే గుర్తించిన విధంగా హార్డ్‌వేర్ ప్రాప్తిని పరిమితం చేయడం వంటి విషయాలను అందిస్తూ నిర్వహణ వ్యవస్థ సిద్ధాంతంలో ఎక్కువగా ఉపయోగిస్తారు. UNIX-వంటి బహు-వినియోగదారు నిర్వహణ వ్యవస్థ సంపూర్ణంగా మద్దతు ఇచ్చే అవసరం వలన ఇటువంటి మోడ్స్ అన్ని సూపర్‌కంప్యూటర్స్, మినీకంప్యూటర్స్ మరియు మెయిన్‌ఫ్రేమ్స్‌లో ఉన్నాయి.



ఒక కంప్యూటర్ ప్రారంభించబడుతున్నప్పుడు, అది స్వయంచాలకంగా పర్యవేక్షక మోడ్‌లో అమలు అవుతుంది.కంప్యూటర్‌లో మొదట కొన్ని ప్రోగ్రామ్‌లను అమలు చేయడానికి, BIOS, బూట్‌లోడర్ మరియు నిర్వహణ వ్యవస్థలకు అవధులు లేని హార్డ్‌వేర్ ప్రాప్తిని కలిగి ఉంటాయి మరియు ఇది అవసరం, నిర్వచనం ప్రకారం, రక్షణ పరిస్థితులను ప్రారంభించడం అనేది మాత్రమే వెలుపల జరుగుతుంది.అయినా, నిర్వహణ వ్యవస్థ నియంత్రణను మరొక ప్రోగ్రామ్‌కి పంపినప్పుడు, అది CPUను రక్షణ మోడ్లో ఉంచుతుంది.



రక్షణ మోడ్‌లో, పరిమిత సమితి‌తో ఉండే CPU‌ల నిర్దేశాలతో ప్రవేశికను కలిగి ఉంటుంది. ఆటంకం వల్ల మాత్రమే ఒక వినియోగదారు ప్రోగ్రామ్ రక్షిత మోడ్‌ని వదిలివేయవచ్చు, కారణంగా అదుపు మళ్లీ కెర్నల్‌కి వెళ్ళిపోతుంది.


ఈ విధంగా నిర్వహణ వ్యవస్థ ప్రత్యేక నియంత్రణ అమలు చేస్తూ హార్డ్‌వేర్ మరియు స్మృతులను చేరుతుంది.



పదం "రక్షిత మోడ్ వనరు" సాధారణంగా ఒకటి లేదా ఎక్కువ CPU నమోదులను సూచిస్తుంది, ఇది అమలు అవుతున్న ప్రోగ్రామ్ వాడే యొక్క మార్చడం సాధ్యం కాని సమాచారాన్ని కలిగి ఉంటుంది. ఇటువంటి వనరులను మార్చడానికి చేసే ప్రయత్నాల వలన నిర్వహణ వ్యవస్థ ప్రోగ్రామ్ ప్రయత్నిస్తున్న (ఉదాహరణకి, ప్రోగ్రామ్‌ని నిర్వీర్యం చేయడం) చట్టబద్దం కాని చర్యతో నిర్వహించబడే పర్యవేక్షక మోడ్‌కు మారుతుంది.



స్మృతి నిర్వహణ( memory management)



ఇతరాల్లో, ఒక బహు ప్రోగ్రామింగ్ నిర్వహణ వ్యవస్థ కెర్నెల్ ప్రోగ్రామ్‌లచే ప్రస్తుతం ఉపయోగంలో ఉన్న మొత్తం వ్యవస్థ స్మృతిని నిర్వహించడానికి బాధ్యతను కలిగి ఉంటుంది.ఇది మరొక ప్రోగ్రామ్‌చే ఇప్పటికే అమలవుతున్న స్మృతి‌లో ప్రోగ్రామ్‌ అంతరాయం కలిగించకుండా చూస్తుంది. ప్రోగ్రామ్‌ల సమయ విభజన కారణంగా, ప్రతి ఒక్క ప్రోగ్రామ్‌కి స్మృతితో ప్రత్యేక ప్రాప్తి ఉండాలి.



పలు ప్రారంభ నిర్వహణ వ్యవస్థల్లో ఉపయోగించిన సహకార స్మృతి నిర్వహణలో అన్ని ప్రోగ్రామ్‌లు కెర్నెల్ యొక్క స్మృతి నిర్వాహకుని ఉపయోగాన్ని పంచుకుంటాయి మరియు అవి వాటికి కేటాయించిన స్మృతిని మించవు.కేటాయించబడిన స్మృతిని ప్రోగ్రామ్‌లు అతిక్రమించడానికి తరుచుగా కారణం అవుతున్న దోషాల వల్ల ఈ వ్యవస్థ స్మృతి నిర్వహణను ఉపయోగించడం లేదు. ఒక ప్రోగ్రామ్ విఫలమైనప్పుడు, అది ఒకటి లేదా ఎక్కువ ఇతర ప్రోగ్రామ్‌ల ఉపయోగిస్తున్న స్మృతిని ప్రభావితం లేదా భర్తీ చేయవచ్చు. హానికర ప్రోగ్రామ్‌లు లేదా వైరస్‌లు ఉద్దేశ్యపూర్వకంగా వేరొక ప్రోగ్రామ్‌ల స్మృతిని మారుస్తాయి లేదా నిర్వహణ వ్యవస్థ యొక్క నిర్వహణ‌నే ప్రభావితం చేస్తాయి. సహకార స్మృతి నిర్వహణతో వ్యవస్థను నాశనం చేయడానికి ఒకే ఒక హానికరమైన ప్రోగ్రామ్ చాలు.



స్మృతి రక్షణ కంప్యూటర్ స్మృతికి కెర్నెల్ యొక్క ప్రాప్తిని పరిమితం చేయడానికి అనుమతిస్తుంది. స్మృతి సిగ్మెంటేషన్ మరియు పేజింగ్‌తో పాటు పలు స్మృతి రక్షణ పద్దతులు ఉనికిలో ఉన్నాయి. అన్ని పద్దతులకు కొంత స్థాయిలో హార్డ్‌వేర్ మద్దతు అవసరం ఉంది (అనగా 80286 MMU), ఇది అన్ని కంప్యూటర్‌లలో ఉండదు.



స్మృతి సిగ్మంటేషన్ మరియు పేజింగ్ రెండింటిలో, ప్రోగ్రామ్ అమలు చేయడానికి ప్రాప్తి కోసం CPU ఏ స్మృతి చిరునామాను అనుమతించాలో రక్షణ మోడ్ నమోదు చేసి విశదీకరిస్తుంది. ఇతర చిరునామాలను ప్రాప్తి చేసే ప్రయత్నాల వలన CPU మళ్లీ పర్యవేక్షక మోడ్‌లోకి ప్రవేశించేలా చేసేందుకు ఒక అంతరాయం ఏర్పడుతుంది. సిగ్మెంటేషన్ అతిక్రమణ లేదా సంక్షిప్తంగా Seg-V అని పిలుస్తారు మరియు ఇటువంటి చర్యకు అర్ధవంతమైన ఫలితాన్ని కేటాయించడం కష్టంగా ఉంటుంది, ఎందుకంటే సాధారణంగా దీనికి అర్థం అనుచితంగా ప్రవర్తించే ప్రోగ్రామ్‌కు సంకేతం, సాధారణంగా కెర్నల్ అతిక్రమిస్తున్న ప్రోగ్రామ్‌ను ముగించడం ద్వారా పరిష్కరించి, దోషాన్ని నివేదిస్తుంది.




Windows 3.1-Me కొంత స్థాయి స్మృతి రక్షణను కలిగి ఉంది, కాని ప్రోగ్రామ్‌లను దీనిని వాడే అవసరాన్ని సులభంగా దాటి వెళ్లిపోగలవు. Windows 9x అన్ని MS-DOS అనువర్తనాలు కంప్యూటర్‌పై అపరిమిత నియంత్రణను అందిస్తూ పర్యవేక్షక మోడ్‌లో అమలు అవుతాయి. ఒక సాధారణ రక్షణ లోపం సెగ్మెంటేషన్ అతిక్రమణ ఆవిర్భావమును సూచిస్తూ సంభవించవచ్చు, అయినప్పటికీ వ్యవస్థ తరుచుగా నాశనం అవుతుంది.



దాదాపు Linux వ్యవస్థలలో, వ్యవస్థలో నిర్వహణ వ్యవస్థను వ్యవస్థాపించనప్పుడు హార్డ్‌డిస్క్‌లో కొంత భాగం కాల్పనిక స్మృతి కోసం కేటాయించబడుతుంది.ఈ భాగాన్ని మార్పిడి స్థలం అంటారు Windows వ్యవస్థలు భాగానికి బదులుగా మార్పిడి ఫైల్‌ను ఉపయోగిస్తాయి.



కాల్పనిక స్మృతి


కాల్పనిక స్మృతి విలసీకరణం (అనగా పే‌జింగ్ లేదా సిగ్మెంటేషన్) యొక్క ఉపయోగం అనగా కెర్నెల్ ప్రతి ఒక్క ప్రోగ్రామ్‌లో ఏ స్మృతిని ఏ సమయం‌లోనైనా ఎంచుకోవచ్చు, బహు విధుల కోసం నిర్వహణ వ్యవస్థను అదే స్మృతిని వినియోగించడానికి అనుమతిస్తుంది.



ప్రాప్తి చేయగల స్మృతి ప్రస్తుత పరిధిలో లేని స్మృతిలో ప్రవేశించడానికి ఒక ప్రోగ్రామ్ ప్రయత్నిస్తే, దానికి ఏదీ కేటాయించబడనప్పుడు, తనకి కేటాయించిన స్మృతిని ప్రోగ్రామ్ అతిక్రమించినప్పుడు విధంగానే కెర్నెల్‌కు అంతరాయం కలుగుతుంది. (స్మృతి నిర్వహణలో భాగాన్ని చూడండి) UNIXలో ఈ రకం ఆటంకాన్ని పేజీ లోపం‌గా సూచిస్తారు.



కెర్నెల్ ఒక పేజీ లోపాన్ని కనుగొన్నప్పుడు, ఇది సాధారణంగా దానికి కారణమైన ప్రోగ్రామ్‌కు అభ్యర్థించిన స్మృతికి ప్రాప్తిని అనుమతిస్తూ కాల్పనిక స్మృతి పరిధిని సర్దుబాటు చేస్తుంది. ఇది కెర్నెల్‌కు ఆ అనువర్తనాల స్మృతి నిల్వ మీద విచక్షణ శక్తిని ఇస్తుంది, అక్కడ ఆ కేటాయింపు జరగకపోయినా ఇది వర్తిస్తుంది.



ఆధునిక నిర్వహణ వ్యవస్థలో, అప్పుడప్పుడు ప్రాప్తి కలిగిన అనువర్తనం స్మృతి డిస్క్ మీద తాత్కాలికంగా నిల్వ చేయబడుతుంది లేదా ఇతర మాధ్యమం ఆ స్థలాన్ని ఇతర ప్రోగ్రామ్‌లు వినియోగించుకునేలా చేస్తుంది. దీనిని తారుమారు చేయడం‌గా పిలుస్తారు, ఒక స్థలం యొక్క స్మృతి బహు ప్రోగ్రామ్‌లతో వాడబడుతుంది మరియు అభ్యర్థనతో ఆ స్మృతి స్థలం కలిగి ఉన్నది తారుమారు చేయడం లేదా మారకం జరుగుతుంది.



బహువిధి నిర్వహణ( Computer multitasking) (Process management (computing))



బహువిధి నిర్వహణ అనేది ఒకే కంప్యూటర్ మీద బహు స్వతంత్ర కంప్యూటర్ ప్రోగ్రామ్‌లను అమలు చేస్తుంది, ఒకే సమయంలో పలు విధులను నిర్వర్తిస్తున్నట్లు కనిపిస్తుంది. చాలా కంప్యూటర్లు ఒకటి లేదా రెండు పనులు ఒకే సమయంలో చేస్తాయి, ఇది సాధారణంగా సమయ విభజన ద్వారా జరుగుతుంది, అనగా ప్రతి ఒక్క ప్రోగ్రామ్ అమలు కావడానికి కంప్యూటర్ సమయాన్ని భాగస్వామ్యం చేసుకుంటాయి.



నిర్వహణ వ్యవస్థ కెర్నెల్ ప్రతి ప్రోగ్రామ్‌ను అమలు చేయడానికి ఎంత సమయం పడుతుంది మరియు ప్రోగ్రామ్‌లు ఏ క్రమంలో అమలు కావాలో గుర్తించే షెడ్యూలర్ అనే సాఫ్ట్‌వేర్ భాగాన్ని కలిగి ఉంటుంది.కెర్నెల్‌చే నియంత్రణ ఒక ప్రక్రియకు పంపబడుతుంది, అది CPU మరియు స్మృతి‌లలో ప్రోగ్రామ్ ప్రాప్తి అనుమతిస్తుంది. తరువాత కాలంలో నియంత్రణ కొంత యంత్రాంగం ద్వారా కెర్నెల్‌కు తిరిగి ఇవ్వబడింది, కావున మరొక ప్రోగ్రామ్ CPU వినియోగానికి అనుమతించి ఉండవచ్చు. కెర్నెల్ మరియు అనువర్తనాల మధ్య జరిగే నియంత్రణను పంపడం విషయ మార్పిడి‌గా పిలువబడుతుంది.



ప్రోగ్రామ్‌లకు సమయ కేటాయింపును నిర్వహించే ఒక తొలి మోడల్‌ను సహకార బహువిధి నిర్వహణ అని పిలిచారు. ఈ మోడల్‌లో, నియంత్రణ కెర్నెల్‌చే ప్రోగ్రామ్‌కు పంపబడినప్పుడు, అది నియంత్రణను స్పష్టంగా కెర్నెల్‌కు తిరిగి వచ్చే ముందుగా ఇది అమలు చేస్తుంది. అనగా హానికర లేదా వక్రకార్యాచరణ గల ప్రోగ్రామ్ CPU నుంచి వాడే ఏదో ఒక ప్రోగ్రామ్‌ని నివారించడమే కాక అపరిమిత మెలి‌ని ప్రవేశ పెట్టడం ద్వారా మొత్తం వ్యవస్థ పనిని ఆపివేస్తుంది.



CPU మీద అన్ని ప్రోగ్రామ్‌లకు క్రమ సమయం ఉండేలా చేయటం ఆక్రమణ బహువిధి నిర్వహణ తత్త్వం. ఇది అన్ని ప్రోగ్రామ్‌లు CPU మీద ఆటంకం లేకుండా సమయాన్ని పరిమితంగా వాడుకునేలా చేస్తుంది.ఇది నెరవేర్చుటకు ఆధునిక నిర్వహణ వ్యవస్థ కెర్నెల్ సమయ ఆటంకాన్ని వాడుతుంది.కెర్నెల్ చేత ఒక రక్షిత మోడ్ సమయం నిర్దేశించబడి నిర్ణీతమైన సమయం గతించిన తరువాత పర్యవేక్షక మోడ్‌కు తిరిగి వస్తుంది. (ఆటంకాలు మరియు ద్వంద్వ మోడ్ ఆపరేషన్ కోసం పై విభాగాలను చూడు)



గృహ కంప్యూటర్లు సాధారణంగా తక్కువ సంఖ్యలో బాగా పరీక్షించబడిన ప్రోగ్రామ్‌లు ఉపయోగించడం వలన చాలా వ్యక్తిగత వినియోగదారు నిర్వహణ వ్యవస్థల మీద సహకార బహువిధి నిర్వహణ తగినంత ఉంటుంది. Windows NT Microsoft Windows యొక్క మొదటి పాఠాంతరం, ఇది ఆక్రమణ బహువిధి నిర్వహణ‌ను అమలు చేస్తుంది, కాని Windows XP వచ్చే వరకు ఇది గృహ వినియోగదారు విపణిని చేరలేదు. (Windows NT వృత్తి నిపుణులను గురి చేసుకున్నందున)



కెర్నెల్ ఆక్రమణ


ఇటీవలి సంవత్సరాలలో అవసరాలు పెరిగాయి ఎందుకంటే దీర్ఘ నిగూఢతలు తరుచుగా కొన్ని కెర్నల్ అమలు అయ్యే-సమయాల‌తో సహవాసం చేసాయి, కొన్ని సార్లు 100ms లేదా ఎక్కువ కెర్నెల్‌ల‌తో అతి పెద్ద ఏక నిర్మాణాలతో ఉన్నాయి. ఈ నిగూఢతలు తరుచుగా డెస్క్‌టాప్ వ్యవస్థలలో గుర్తించగల మందకొండిగా పని చేస్తాయి మరియు కొన్ని సందేశాలు ఇంకా శబ్ద నమోదీకరణం వంటి సమయ-సున్నిత ఆపరేషన్లు నిర్వహించే నిర్వహణ వ్యవస్థను నిరోధిస్తుంది.



ఆధునిక నిర్వహణ వ్యవస్థలు పరికరాల చోదకాలకు మరియు కెర్నెల్ కోడ్‌కు అనువర్తన ఆక్రమణ భావనను పొడిగించాయి, దానితో అంతర్గత అమలు-సమయాలను మొత్తం మీద నిర్వహణ వ్యవస్థకి ఆక్రమణ నియంత్రణ కలిగింది. Windows Vista క్రింద, Windows ప్రదర్శన చోదక మోడల్ (WDDM) దీనిని ప్రదర్శన చోదకాల కోసం సాధించింది మరియు Linuxలో సంస్కరణ 2.6 లో అక్రమితమవగల కెర్నెల్ నమూనా పరిచయం జరిగింది, అది అన్ని పరికరాల చోదకులను మరియు కొన్ని కెర్నెల్ సంహితాల ఇతర భాగాలను అనుమతిస్తూ ఆక్రమణ బహువిధి నిర్వహణ ప్రయోజనాన్ని అందుకునేలా చేస్తుంది.



Windows Vista పూర్వం Windows క్రింద మరియు సంస్కరణ 2.6 పూర్వం Linux అన్ని చోదకాల నిర్వహణ సహకరాత్మకంగా వుంది, అనగా ఒక చోదకం అనంత మెలి‌ని ప్రవేశపెడితే అది వ్యవస్థను స్థంబించేలా చేస్తుంది.



డిస్క్ ప్రాప్తి మరియు ఫైల్ వ్యవస్థలు ( Virtual file system)



అన్ని నిర్వహణ వ్యవస్థలో డిస్క్‌ల మీద నిల్వ అయిన డేటాను ప్రాప్తి చేయడం ఒక కేంద్రక లక్షణం. ఫైళ్లు వాడుతూ కంప్యూటర్లు డిస్క్‌లు మీద డేటాను నిల్వ చేస్తుంది, అవి నిర్దిష్టమైన మార్గాల్లో నిర్మాణమై వేగవంత ప్రాప్తి, అధిక విశ్వసనీయత మరియు చోదకాల బయట ఉన్న స్థలమును మరింత వినియోగాన్ని అనుమతిస్తుంది. డిస్క్ మీద నిర్దిష్ట మార్గాలలో ఫైళ్లు నిల్వ కావడాన్ని ఫైల్ వ్యవస్థ అంటారు, ఇంకా పేర్లు మరియు లక్షణాలను కలిగి ఉండేందుకు అనుమతిస్తుంది. ఇది వాటిని దర్శన క్రమంలో దర్శన యొక్క తరతమ శ్రేణిలో లేదా సంచికలో నిల్వ చేయబడటానికి అనుమతిస్తుంది.



తొలి నిర్వహణ వ్యవస్థలలో సాధారణంగా ఏక విధ డిస్క్ చోదకం మరియు ఒక రకం ఫైల్ వ్యవస్థకు మద్దతు ఉంది. తొలి ఫైల్ వ్యవస్థలు వాటి సామర్ధ్యంలో, వేగంలో మరియు ఫైల్ పేర్ల యొక్క రకాలు మరియు వాడే దర్శని నిర్మాణాలులో పరిమితిగా ఉన్నాయి. ఈ పరిమితులు తరుచుగా నిర్వహణ వ్యవస్థలలో అవి రూపకల్పన చేయబడిన పరిమితులలో ప్రతిబింబిస్తూ ఒక ఫైల్ వ్యవస్థ కన్నా ఎక్కువ వాటిని మద్దతు ఇవ్వడానికి నిర్వహణ వ్యవస్థకు కష్టతరం చేస్తుంది.



చాలా సులభతరం చేయబడిన నిర్వహణ వ్యవస్థలు వికల్పాల యొక్క పరిమిత వ్యాప్తులను నిల్వ వ్యవస్థల కోసం ఆదరిస్తాయి, VFS లేదా కాల్పనిక ఫైల్ వ్యవస్థగా తెలుపబడిన సాంకేతికాన్ని UNIX మరియు Linux వంటివి ఆదరిస్తున్నాయి, ఉమ్మడి అనువర్తన కార్యక్రమనీకరణ అంతర్ముఖం (API) ద్వారా వ్యాప్తి చేయబడే రూపకల్పన లేదా ఫైల్ వ్యవస్థలను గౌరవించకుండా UNIX వంటి నిర్వహణ వ్యవస్థ నిల్వ పరికరాలను పెద్ద ఎత్తున ఆదరించింది.ఇది ప్రోగ్రామ్‌లకు అవి ప్రాప్తి చేస్తున్న పరికరాల జ్ఞానం అవసరం లేకుండా చేసింది.VFS నిర్దిష్ట చోదకాలు మరియు ఫైల్ వ్యవస్థ చోదకాలను ఉపయోగించడం ద్వారా ప్రోగ్రామ్‌లకు వాటిపై వ్యవస్థాపించిన అనంతమైన వేర్వేరు ఫైల్ వ్యవస్థలతో అనంతమైన పరికరాలకు ప్రాప్తిని అందించడానికి నిర్వహణ వ్యవస్థను అనుమతిస్తుంది.



ఒక అనుసంధానించబడిన నిల్వ పరికరం అనగా హార్డ్ డ్రైవ్ పరికరాల చోదకం ద్వారా ప్రాప్తి అవుతుంది. పరికర చోదకం డ్రైవ్ యొక్క నిర్దిష్టమైన బాషను అర్ధం చేసుకుని, నిర్వహణ వ్యవస్థ అన్ని డిస్క్ డ్రైవ్‌లతో ప్రాప్తి చేయడానికి దానిని ప్రామాణికమైన బాషలోకి అనువదిస్తుంది.UNIXలో ఇది అవరోధ పరికరాల యొక్క భాష.



కెర్నెల్ సముచిత పరికర చోదకాన్ని కలిగి ఉన్నప్పుడు ఇది డిస్క్ డ్రైవ్ యొక్క విషయాలను ముడి ఆకృతిలో ప్రాప్తి చెందుతుంది, ఇది ఒకటి లేదా అంతకంటే ఎక్కువ ఫైల్ వ్యవస్థలను కలిగి ఉంటుంది. ఫైల్ వ్యవస్థ చోదకం ఆదేశాలను నిర్వహణ వ్యవస్థ అన్ని ఫైల్ వ్యవస్థలతో సంభాషించడానికి ఉపయోగించే ప్రామాణిక ఆదేశాల సమితిలోకి అనువదించడం ద్వారా ప్రతీ నిర్దిష్ట ఫైల్ వ్యవస్థను ప్రాప్తి చేస్తుంది. తరతమ శ్రేణి నిర్మాణంలో ఉంటూ ఫైల్ పేర్లు మరియు దర్సినిలు/సంచికలను మూలంగా చేసుకుని ప్రోగ్రామ్‌లు ఈ ఫైల్ వ్యవస్థలతో లావాదేవీ చేస్తాయి. అవి ఫైల్‌లను రూపొందించగలవు, తొలగించగలవు, తెరవగలవు మరియు మూయగలవు, దీనితో పాటు వాటికి సంబంధించిన ప్రాప్తి అనుమతులు, పరిమాణం, ఖాళీ స్థలం మరియు రూపకల్పన మరియు మార్పుల తేదీలతో సహా వివిధ సమాచారాన్ని సేకరిస్తుంది.



ఫైల్ వ్యవస్థల మధ్య వివిధ బేధాలు అన్ని ఫైల్ వ్యవస్థలకు మద్దతు ఇవ్వడం కష్టంగా ఉంటుంది. ఫైల్ పేర్లలో అనుమతించబడిన అక్షరాంకం, సందర్భ సున్నితత్వం మరియు వివిధ రకాల ఫైల్ ధర్మాలు ఒక ఏక అంతర్ముఖాన్ని ప్రతి ఫైల్ వ్యవస్థ నిరుత్సాహక పనిని అమలు చేస్తుంది. నిర్వహణ వ్యవస్థలు వాటి కోసం ప్రత్యేకంగా రూపకల్పన చేయబడిన ఫైల్ వ్యవస్థలను వాడటాన్ని (మరియు స్వాభివికంగా చాలా దన్ను) సిఫార్సు చేసాయి; ఉదాహరణకు Windowsలో NTFS మరియు ext3 మరియు Linuxలో ReiserFS. అయిన ఆచరణలో, సాధారణంగా తృతీయ పక్షం చోదకాలు అత్యంత సాధారణ-ప్రయోజన నిర్వహణ వ్యవస్థలో అత్యంత విస్తృతంగా వాడబడిన ఫైల్ వ్యవస్థలకు దన్ను ఇవ్వటానికి సిద్దంగా ఉంటాయి (ఉదాహరణకు, NTFS-3g ద్వారా Linuxలో NTFS ఇంకా FS-driver మరియు rfstool) ద్వారా Windowsలో ext2/3 మరియు ReiserFSలు సిద్ధం.



పరికర చోదకాలు ( Device driver )


పరికర చోదకం అనేది ఒక ప్రత్యేక సాఫ్ట్‌వేర్‌గా అభివృద్ధి చేయబడి హార్డ్‌వేర్ పరికరాలతో సంకర్షణకు అనుమతిస్తుంది. చిహ్నంగా ఇది పరికరం నుంచి ఆదేశాలు పొందుపరుస్తూ మరియు/లేదా డేటా అందుకోవటం, మరియు మరొక చివర వద్ద అవసరమైన అంతర్ముఖం నిర్వహణ వ్యవస్థ మరియు సాఫ్ట్‌వేర్ అనువర్తనాల హార్డ్‌వేర్‌తో అనుసంధానించబడిన ఒక నిర్దిష్ట కంప్యూటర్ బస్ ద్వారా లేదా సందేశాల ఉపవ్యవస్థతో పరికరంతో సంభాషణ కోసం తయారు చేయబడిన ఒక అంతర్ముఖం. ఇది ఒక ప్రత్యేకమైన హార్డ్‌వేర్-ఆధారిత కంప్యూటర్ ప్రోగ్రామ్, ఇది మరొక ప్రోగ్రామ్‌ను జరిపించే నిర్దిష్టమైన నిర్వహణ వ్యవస్థ కూడా, చిహ్నంగా ఒక కార్యాచరణ వ్యవస్థ లేదా అనువర్తనాల సాఫ్ట్‌వేర్ ప్యాకేజీ లేదా హార్డ్‌వేర్ పరికరం‌తో పారదర్శకంగా కలిసే కెర్నెల్ నిర్వహణ వ్యవస్థ క్రింద నడుస్తున్న కంప్యూటర్ ప్రోగ్రామ్ మరియు సాధారణంగా అవశ్యకంగా పని జరిగే అవసర ఆటంకాన్ని ఏకకాలిక కానీ సమయ-ఆదారిత హార్డ్‌వేర్ అంతర్ముఖ అవసరాలు కోసం పొందుపరుస్తుంది.



పరికర చోదకాల కీలక రూపకల్పన ధ్యేయం సంగ్రహణంప్రతి ఒక్క హార్డ్‌వేర్ (ఒకే పరికర జాతికి చెందినా కూడా) యొక్క నమూనా వేరుగా ఉంటుంది. నూతన నమూనాలు తయారీదారులచే విడుదల చేయబడి మరింత విశ్వసనీయమయిన లేదా మేలైన ప్రదర్శన కలిగి ఉంటూ మరియు ఈ నూతన నమూనాలను తరుచుగా భిన్నంగా నియంత్రణ చేయబడతాయి. కంప్యూటర్ల మరియు వాటి నిర్వహణ వ్యవస్థలు ప్రస్తుతం మరియు భవిష్యత్తులో కూడా ప్రతి ఒక్క పరికరాన్ని ఎలా అదుపు చేయాలో తెలుసుకోవటం అవసరం లేదు.ఈ సమస్యను అధిగమించుటకు, ప్రతీ పరికరం ఏ విధంగా నియంత్రించబడాలో తప్పనిసరిగా నిర్వహణ వ్యవస్థలకు తెలియాలి.పరికర చోదకం యొక్క చర్య ఏమిటంటే ఈ OS కేటాయించిన చర్య కాల్‌లను పరికర నిర్దిష్ట కాల్‌ల వలె అనువదించడం. శాస్త్రంలో ఒక కొత్త పరికరం కొత్త పద్దతిలో నియంత్రించబడుతూ ఒక తగిన చోదకం ఉంటే అది సరిగా పని చేస్తుంది.నిర్వహణ వ్యవస్థ దృష్టి నుంచి చూస్తే ఆ పరికరం యధాప్రకారం పని చేసేలా నూతన చోదక పరికరం ధృవీకరిస్తుంది.



నెట్‌వర్కింగ్ ( Computer network )



రకరకాల నెట్‌వర్కింగ్ ప్రోటోకాల్‌లను, హార్డ్‌వేర్ మరియు కంప్యూటర్ అనువర్తనాలను ఉపయోగించడానికి ఇప్పట్లో అన్ని నిర్వహణ వ్యవస్థలు సమర్థిస్తాయి. అంటే విభిన్న నిర్వహణ వ్యవస్థల ద్వారా నడిచే కంప్యూటర్లు వైర్ కనెక్షన్ లేదా వైర్‌లెస్ కనెక్షన్‌లను ఉపయోగించి కంప్యూటింగ్, ఫైల్స్, ప్రింటర్‌లు మరియు స్కానర్‌లు తదితర వనరులు వాడటానికి ఒకే నెట్‌వర్క్‌లో పని చేయగలవు.నెట్‌వర్క్‌లు స్థానిక కంప్యూటర్‌కు కంప్యూటర్ యొక్క నిర్వహణ వ్యవస్థ నేరుగా కనెక్ట్ అయినప్పుడు వాటి వనరులను ఏ విధంగా ప్రాప్తి చేస్తుందో అదే విధంగా సుదూర కంప్యూటర్ వనరుల ప్రాప్తి చేయడానికి అనుమతిస్తాయి.సరళమైన సంభాషణ నుండి నెట్‌వర్క్ చేయబడిన ఫైల్ వ్యవస్థలు లేక వేరే కంప్యూటర్ గ్రాఫిక్‌లు మరియు ధ్వని హార్డ్‌వేర్ లాంటి సమస్త వనరులను ఉపయోగించవచ్చు. కొన్ని నెట్‌వర్క్ సేవలు కంప్యూటర్ వనరులను పారదర్శకంగా వాడేందుకు అనుమతిస్తాయి, ఎలాగంటే నెట్‌వర్క్ ఉపయోగించే వారిని కంప్యూటర్ ఆదేశ పంక్తి అంతర్ముఖం ద్వారా ప్రత్యక్ష కంప్యూటర్ వినియోగానికి SSH అనుమతి ఇస్తుంది.



ఒక నెట్‌వర్క్ ద్వారా ఒక కంప్యూటర్‌ను మరొక కంప్యూటర్‌తో అనుసంధానించే క్లయింట్/సర్వర్ నెట్‌వర్కింగ్ ప్రోగ్రామ్‌ను సర్వర్ అంటారు. UNIX లేదా Linux ఉపయోగించే సర్వర్‌లు, నెట్‌వర్క్ కంప్యూటర్‌లకు మరియు వినియోగించే వారికి వివిధ సేవలను అందిస్తాయి. సర్వర్ నెట్‌వర్క్ చిరునామా వెలుపల ఉన్న సంఖ్యాక ప్రాప్తి పాయింట్‌లు లేదా పోర్ట్‌ల ద్వారా ఈ సేవలు అందిస్తారు.వచ్చే ప్రతి అభ్యర్థనను నిర్వహించే బాధ్యత గల ప్రతి పోర్ట్ సంఖ్య, గరిష్టంగా ఒకే ప్రోగ్రామ్‌తో సంబంధించి ఉంటుంది. అత్యంత సామర్థ్యం గల వినియోగదారు ప్రోగ్రామ్, నిర్వహణ వ్యవస్థ కెర్నెల్‌కు సందేశాలు పంపిస్తూ కంప్యూటర్ యొక్క స్థానిక హార్డ్‌వేర్ వనరులను వినియోగించగలదు.



వివిధ నిర్వహణ వ్యవస్థలు ఒకటి లేదా ఎక్కువ విక్రేత-నిర్దిష్ట లేక ఉచిత నెట్‌వర్కింగ్ ప్రోటోకాల్స్ సమర్థిస్తాయి, ఉదాహరణకు, IBM వ్యవస్థల కొరకు SNA, డిజిటల్ ఎక్విప్‌మెంట్ కార్పొరేషన్ వ్యవస్థల కొరకు DECnet మరియు Windows కొరకు Microsoft-నిర్దిష్ట ప్రోటోకాల్స్ (SMB). ఫైల్ వినియోగానికి NFSను ఉపయోగిస్తున్నట్లు, నిర్దిష్ట పనులను నిర్దిష్ట ప్రోటోకాల్స్ కూడా సమర్థిస్తాయి.సుదూర కంప్యూటర్ ధ్వని హార్డ్‌వేర్ నుండి, స్థానిక అనువర్తనాలలో ధ్వని వచ్చేలా ESound లేదా esd లాంటి ప్రోటోకాల్స్‌ను సులభంగా నెట్‌వర్క్‌లోనికి చేర్చవచ్చు.



భద్రత ( Computer security )



ఎన్ని టెక్నాలజీలు సక్రమంగా పని చేస్తున్నాయనే విషయంపై కంప్యూటర్ యొక్క భద్రత ఆధారపడి ఉంటుంది.కెర్నెల్ నుంచి నెట్‌వర్క్ ద్వారా బాహ్య వనరులను ఉపయోగించుటకు మరియు కంప్యూటర్‌లో సాఫ్ట్‌వేర్ అమలు చేయడానికి ఆధునిక నిర్వహణ వ్యవస్థలు వివిధ పరికరాలను ఉపయోగిస్తాయి.



ఏ అభ్యర్థనను అనుమతించాలో, దేనిని తిరస్కరించాలో అని వచ్చే అభ్యర్థనల మధ్య బేధం తెలుసుకునే సామర్థ్యం నిర్వహణ వ్యవస్థ కలిగి ఉండాలి.కొన్ని కంప్యూటర్లు వినియోగదారు పేరు అనే అభ్యర్థించిన వారి గుర్తింపు కలిగి ఉంటాయి, కొన్ని కంప్యూటర్లు వచ్చిన సందేశాలను "అర్హత" మరియు "అనర్హత' విధానం ద్వారా ప్రత్యేకిస్తాయి. గుర్తింపు నెలకొల్పేందుకు ప్రామాణికత విధానం అవసరం అవుతుంది. తరచుగా వినియోగదారు పేరు నమోదు చేయబడుతుంది మరియు ప్రతి వినియోగదారు పేరుకు ఒక అనుమతిపదం ఉంటుంది. మాగ్నెటిక్ కార్డ్‌లు లేక బయోమెట్రిక్ డేటా వంటి ప్రామాణిక విధానాలను ఉపయోగించవచ్చు.కొన్ని సందర్భాల్లో, ముఖ్యంగా నెట్‌వర్క్ కనెక్షన్లలో ఎలాంటి అనుమతి లేకుండా వనరులను ఉపయోగించవచ్చు (కంప్యూటర్‌లోని ఫైల్ నెట్‌వర్క్‌లో ఉన్న ఏ కంప్యూటర్ నుండైనా చదవవచ్చు).అభ్యర్థించిన వారు గుర్తింపు విషయాన్ని కూడా ధ్రువీకరిస్తుంది ; అభ్యర్థించిన వారు ఒక వ్యవస్థలోకి లాగిన్ అయిన తర్వాత ప్రాప్తి చేయగల నిర్దిష్ట సేవలు మరియు వనరులు అభ్యర్థించిన వారి వినియోగదారు ఖాతాకు లేదా అభ్యర్థించిన వారికి చెందిన పలు మార్గాల్లో అమర్చబడిన వినియోగదారుల సమూహాలకు కేటాయించబడతాయి.



దీనికి తోడు అనుమతించు/నిరాకరించు భద్రత పద్దతిలో అత్యంత భద్రత స్థాయి కలిగిన వ్యవస్థ, తనిఖీ విధానాలను ప్రవేశపెడుతుంది.ఈ పద్ధతి వలన వనరులను ఉపయోగించే అభ్యర్థుల జాడ తెలుసుకోవచ్చు ("ఈ ఫైల్ ఎవరు చదువుతున్నారు?").ఆటంకాల ద్వారా నిర్వహణ వ్యవస్థ కెర్నెల్‌లోకి హానికరమైన అభ్యర్థనలు బదిలీ చేయగలిగితే ముందు నుంచే అమలయ్యే ప్రోగ్రామ్ నుండి అంతర్గత భద్రత లేదా భద్రత సాధ్యమవుతుంది.ప్రోగ్రామ్‌లు నేరుగా హార్డ్‌వేర్ మరియు వనరులను ఉపయోగిస్తే వాటికి భద్రత అసాధ్యం.



కంప్యూటర్ బయట నుండి అభ్యర్థన వస్తే, ఒక విధమైన నెట్‌వర్క్ అనుసంధానం ద్వారా అనుసంధాన కన్సోల్ వద్ద లాగిన్ అయిన వాటి నుండి బాహ్య భద్రత అవసరం అవుతుంది. బాహ్య అభ్యర్థనలను తరచుగా ఉపకరణ చోదకాల ద్వారా నిర్వహణ వ్యవస్థ కెర్నెల్‌కు పంపిబడతాయి, అక్కడ నుండి అనువర్తనాలకు పంపిబడతాయి లేక నేరుగా పంపబడతాయి.వాణిజ్య మరియు సైన్యానికి చెందిన అత్యంత ముఖ్యమైన సమాచారం కంప్యూటర్లలో ఉన్నందుకు నిర్వహణ వ్యవస్థ భద్రతకు ఎంతో ప్రాముఖ్యత. భద్రత యొక్క పనితీరును సమీక్షించడానికి మౌలిక అవసరతలు సమీకరించే ఒక ప్రమాణాన్ని యునైటెడ్ స్టేట్స్, ప్రభుత్వ రక్షణ శాఖ (DoD) నమ్మకమైన కంప్యూటర్ వ్యవస్థ మూల్యాంకన ప్రమాణా న్ని (TCSEC) తయారు చేసింది. నిర్వహణ వ్యవస్థ తయారీదారులకు ఈ ప్రమాణం అత్యంత ప్రాముఖ్యమైంది, ఎందుకంటే ముఖ్యమైన లేక వర్గీకృత సమాచారం ఉన్న కంప్యూటర్ వ్యవస్థల ప్రాసెసింగ్, నిల్వ మరియు బహిర్గతం చేయడం వంటి అంశాలను వెలకట్టి, వర్గీకరించడానికి TCSEC ప్రమాణాన్ని ఉపయోగిస్తారు.



నెట్‌వర్క్ సేవలలో ఫైల్ పంచడం, ప్రింట్ సేవలు, ఈమెయిల్, వెబ్ సైట్‌లు మరియు ఫైల్ బదిలీ ప్రోటోకాల్‌లు ఉన్నాయి, వీటిలో అధిక శాతం రాజీ భద్రత పొందవచ్చు. భద్రత కావలసిన వాటిలో ముందుగా హార్డ్‌వేర్ ఉపకరణాలు, సాధారణంగా ఫైర్‌వాల్‌లు లేక చొరబాట్లను శోధించే/నిరోధించే వ్యవస్థలు. నిర్వహణ వ్యవస్థ స్థాయికి వివిధ సాఫ్ట్‌వేర్ ఫైర్‌వాల్‌లు మరియు చొరబాట్లను శోధించే/నిరోధించే వ్యవస్థలు లభ్యమవుతాయి.అధిక శాతం ఆధునిక నిర్వహణ వ్యవస్థలో స్వయంసిద్ధంగా చేర్చబడిన సాఫ్ట్‌వేర్ ఫైర్‌వాల్ ఉంటుంది.నిర్వహణ వ్యవస్థలో అమలయ్యే ఏదైనా అనువర్తనం లేక సేవ నుండి లేక సేవకు నెట్‌వర్క్ ట్రాఫిక్‌ను అనుమతించడం లేక నిరాకరించడం సాఫ్ట్‌వేర్ ఫైర్‌వాల్ యొక్క ముఖ్య ఉద్దేశం. భద్రతకు ఆటంకం కలగకుండా ఫైర్‌వాల్, ఆ పోర్ట్‌కు చెందిన సేవకు అనుసంధానం కావడానికి ప్రయత్నిస్తున్న ట్రాఫిక్‌ను నిరాకరిస్తుంది, కాబట్టి భద్రత లేని Telnet లేక FTP వంటి సేవను వ్యవస్థాపించి అమలు చేయవచ్చు.



పోపెక్ మరియు గోల్డ్ బర్గ్ వర్చువలైజేషన్ అవసరతలను చేరలేదు పైగా స్థానిక కోడ్ ప్రకారం నిర్వహణ వ్యవస్థ అమలు కాకుండా ఓ ప్రాసెసర్‌ను సరిగ్గా పెట్టి లేదా Java వంటి p-కోడ్ ఆధారిత సిస్టంకు హొస్ట్‌గా ఇస్తుంది కాబట్టే ఇది వ్యవస్థలో ఒకే ప్రత్యామ్నాయ ప్రణాళిక మరియు ఏకైక శాండ్‌బాక్స్ ప్రణాళిక.



అంతర్గత భద్రత ముఖ్యంగా బహు వినియోగదారులకు వర్తిస్తుంది; ఎందుకంటే ఇక్కడ ఒకే వ్యవస్థలో ఇతరులు చదవలేని మరియు చెరపలేని రహస్య సమాచారాన్ని వినియోగదారు భద్రపర్చుకోగలరు.తనిఖీ చేయడం అవసరమైతే అంతర్గత భద్రత కూడా ప్రాముఖ్యత సంతరించుకొంటుంది, ఎందుకంటే ఒక ప్రోగ్రామ్ నిర్వహణ వ్యవస్థను మరియు తనిఖీని దాటివేయగలదు.
ఉదాహరణకు: Microsoft Windows

Windows 9x‌లో బహు వినియోగదారులకు ప్రొఫైళ్లు ఉంటాయి కానీ వాటిలో ప్రవేశానికి అర్హత ఉండదు; అందుకే అవి నిజమైన బహు-వినియోగదారుల నిర్వహణ వ్యవస్థ కాదు. దీనికి తోడు కేవలం పాక్షిక స్మృతి రక్షణను అమలు చేశారు. భద్రత కరువైనందుకు సర్వత్రా ఈ విధానంపై విమర్శ వెల్లువెత్తింది.


నిర్వహణ వ్యవస్థలలోని Windows NT క్రమం సంపూర్ణ స్మృతి రక్షణ ఇస్తూ నిజమైన బహు-వినియోగదారు నిర్వహణ వ్యవస్థలా ఉంది.ఏదేమైనప్పటికీ, నిజమైన బహు-వినియోగదారు నిర్వహణ వ్యవస్థ ప్రయోజనాలు రద్దు చేయబడ్డాయి ఎందుకంటే, Windows vista అమలులోకి వచ్చే ముందుగా మొట్టమొదటి వినియోగదారు ఖాతా అయిన నిర్వాహక ఖాతా సృష్టించబడింది, ఇది అన్ని ఖాతాలకు స్వయం సిద్ధంగా ఉంటుంది. Windows XPలో పరిమిత ఖాతాలు ఉన్నప్పటికీ చాలా మంది వినియోగదారులు తక్కువ వసతులు గల ఖాతాలను వినియోగించడం లేదు, ఎందుకంటే అత్యధిక శాతం ప్రోగ్రామ్‌లు అనవసరంగా పాలక హక్కులను కోరుతాయి, అందుకోసం చాలా మంది పాలక ఖాతాలోనే ప్రోగ్రామ్‌లు అమలు చేస్తారు.


దీన్ని మార్చడానికి వినియోగదారు ఖాతా నియంత్రణగా పిలువబడే ప్రత్యేకార్హత ఉన్నత వ్యవస్థను Windows Vista ప్రవేశ పెట్టింది. ప్రామాణిక వినియోగదారు ప్రవేశించేటప్పుడు ఒక లాగాన్ సమావేశ కాలాన్ని మరియు మౌలిక అధికారాలను అప్పచెప్పే ఒక టోకెన్‌ను ఇస్తుంది.కాబట్టి, కొత్త లాగాన్ కాలం మొత్తం వ్యవస్థను ప్రభావం చేసే మార్పులు చేయడంలో సమర్థత కోల్పోతుంది. నిర్వాహక సమూహంలో వినియోగదారు లాగిన్ అయినప్పుడు, రెండు వేర్వేరు టోకెన్‌లు ఇవ్వబడతాయి.సాధారణంగా ప్రత్యేక అధికారాలు ఉన్నందుకు చిహ్నంగా మొదటి టోకెన్ నిర్వాహకునికి ఇస్తారు మరియు రెండవది ప్రామాణిక వినియోగదారునికి ఇచ్చే నియంత్రత టోకెన్ లాంటిది. నిర్వాహక ఖాతాలో కూడా తగ్గించిన అధికార పరిస్థితులు ఉండే నియంత్రత టోకెన్‌లు Windows షెల్ సహా ఇతర వినియోగదారు అనువర్తనాలు, ఉపయోగించడం మొదలుపెట్టాయి.ఎప్పుడైతే ఒక అనువర్తనం ఎక్కువ వసతులు కావాలన్నప్పుడు లేదా "నిర్వహుకుని వలన అమలయ్యే" అని క్లిక్ చేసినప్పుడు, UAC ధృవీకరణ కోసం ప్రేరేపిస్తుంది మరియు సమ్మతి తెలిపిన తరువాత (ఖాతా అడిగే వినియోగదారు నిర్వాహక సమూహంలో సభ్యులు కానప్పటికీ) నిరాటంకమైన టోకెన్‌తో ప్రక్రియ మొదలవుతుంది.[6]


ఉదాహరణకు: Linux/Unix

Linux మరియు UNIX రెండిటికీ రెండంచెల భద్రత ఉంటుంది, అన్ని UNIX-వంటి వ్యవస్థలలో ఒక విశేషమైన వినియోగదారు ఖాతా ద్వారా వ్యవస్థ వారిగా మూల వినియోగాదారునిలో మార్పులను పరిమితి చేస్తుంది.మూల వినియోగదారునికి వ్యవస్థలో అపారమైన మార్పులు చేసేందుకు వీలుండగా, సాధారణ వినియోగదారులు తమ ఫైళ్లు దాచడంలో మరియు హార్డ్‌వేర్ ప్రాప్తిలో పరిమితులు ఉంటాయి. చాలా వ్యవస్థలలో, వినియోగదారు స్మృతి వాడకం, లభించే ప్రోగ్రామ్‌ల ఎంపిక, వారి మొత్తం డిస్క్ వాడకం లేక నిర్దేశిత భాగం, లభించే ప్రోగ్రామ్‌లలో ఎంపిక ప్రాధాన్యత మరియు ఇతర చర్యలు లాక్ చేయబడతాయి.దీనితో వినియోగదారుడు, వ్యవస్థలోని ఏ భాగానికి అపాయం కలిగించకుండా (ఆకస్మికంగా వచ్చే వ్యవస్థ స్థాయి దోషాలను నిరోధించే) లేక వ్యవస్థలో మార్పులను తీసివేయకుండా, తాను చేయాల్సిన వాటిని చేయడంలో స్వతంత్రుడు అవుతాడు.వినియోగదారుడు తన పనికి సంబంధించిన ఫైల్‌లను భద్రపరచుకొనే ప్రదేశంగా మరియు వినియోదారుని అమర్పులు కంప్యూటర్ ఫైల్ వ్యవస్థలో భద్రం చేసే ప్రదేశాన్ని సొంత డైరెక్టరీ అందురు. ఈ భావాన్ని Windows నా పత్రాల సంచిక తరువాత ప్రవేశపెట్టింది.వినియోగదారుడు ఏదైనా సు లేక సూడో కమాండ్ ఇచ్చి కంప్యూటర్ మూల అనుమతిపదాన్ని ప్రేరేపిస్తే వచ్చే సమాదానం ద్వారా తాత్కాలికంగా మూల వినియోగదారుడు కావాలి, అప్పుడే తన సొంత డైరెక్టరీ బయట ఏదైనా సాఫ్ట్‌వేర్ వ్యవస్థాపన చేయవచ్చు లేక వ్యవస్థలో మార్పులు చేయవచ్చు. వినియోగదారు సుడో ఆదేశం ద్వారా, వ్యవస్థ యొక్క మూల అనుమతిపదాన్ని ఉపయోగించే బదులు తమ సొంత అనుమతిపదం ఉపయోగించి ప్రోగ్రామ్‌లు వాడుకొనేలా కొన్ని వ్యవస్థల్లో (Ubuntu మరియు నిష్పాదకాలు) స్వయంసిద్ధంగా అమరికలు చేయబడ్డాయి.కొన్నిసార్లు మూలానికి ప్రాప్తికి ఒకరికి అనుమతి కల్పిస్తూ "మూలానికి వెళ్ళు" లేక "మూలానికి చేరుకోవడం" జరుగుతుంది.


    ఎక్కువ సమాచారం కొరకు Linux సు/సుడో విధానం మరియు Vista వినియోగ ఖాతా నియంత్రణ మధ్య వ్యత్యాసాల అధిక సమాచారం కొరకు ప్రత్యేక అధికార లక్షణాల సరిపోలిక చూడండి.


ఆధునిక నిర్వహణ వ్యవస్థలో ఫైల్ వ్యవస్థకు మద్దతు

అన్ని ఆధునిక నిర్వహణ వ్యవస్థలు చోదకాల మద్దతుకు ఒకే రకమైన ఫైల్ వ్యవస్థలను ఉపయోగిస్తున్నప్పటికీ ఫైల్ వ్యవస్థలకు లభించే మద్దతు మాత్రం విభిన్నంగా ఉంటుంది.


Solaris

Solaris నిర్వహణ వ్యవస్థ (ఉచిత ప్రామాణికాలు మరియు/లేక ఉచిత మాతృకలపై ఆధారపడిన అధిక శాతం నిర్వహణ వ్యవస్థలు) UFS ను ప్రాథమిక ఫైల్ వ్యవస్థగా ఉపయోగిస్తున్నాయి.1998 ముందు వరకు Solaris UFS‌కు లాగిన్/జర్నలింగ్ సామర్థ్యాలు ఉండేవి కావు తరువాత OS ఈ సామర్థ్యాలతో పాటు ఆధునిక డేటా నిర్వహణ సామర్థ్యాన్ని సాధించింది.


Veritas (జర్నలింగ్) VxFS, Sun Microsystems నుండి వచ్చిన QFS, UFS కు మల్టీటెరాబైట్ మద్దతు మరియు UFS పరిమాణ నిర్వహణ OS మరియు ZFS లో భాగంగా చేర్చబడిన (ఉచిత మాతృక, పూలబుల్, 128-బిట్, ఇమడ్చగలిగినది మరియు తప్పిదాలు-సరిచుసేది) తదితర లక్షణాలు చేర్చారు.


బూట్ చేయబడిన Veritas VxFS సక్రమ నిర్వర్తన కొరకు కెర్నెల్ వ్యాప్తులను Solaris లో చేర్చారు. Solaris 7లో UFS కొరకు లాగింగ్ లేక జర్నలింగ్ చేర్చారు.Solaris 10, Solaris Express, OpenSolaris, మరియు Solaris యొక్క ఇతర ఉచిత మాతృక సంస్కరణలు బూట్ చేయబడిన ZFS కు మద్దతిచ్చాయి.


విస్తీర్ణతను, సామర్థ్యాన్ని చేర్చడానికి మరియు బహిర్గతం చేయడానికి తార్కికమైన పరిమాణ నిర్వహణ బహు ఉపకరణాలను దాటివేయడానికి ఫైల్ వ్యవస్థకు అనుమతి ఇస్తుంది.Solaris లో Solaris పరిమాణ నిర్వహుకుడు (ముందు Solstice DiskSuite అని పిలిచేవారు) నిర్వహణ వ్యవస్థల్లో చాలా వాటిలా Solaris Veritas పరిమాణ నిర్వాహకుడి ద్వారా మద్దతు పొందుతుంది.ZFSలో కాల్పనిక నిల్వ పూల్స్‌ను అధికార పరచడానికి ఆధునిక Solaris ఆధారిత నిర్వహణ వ్యవస్థలు పరిమాణ నిర్వహణ ఉపయోగిస్తాయి.


Linux

ext2, ext3, ext4, ReiserFS, Reiser4, JFS , XFS , GFS, GFS2, OCFS, OCFS2, and NILFS వీటిలో అత్యధిక Linux వ్యాపకాలు కొన్నిటికి మద్దతిస్తాయి. ext ఫైల్ వ్యవస్థలు ext2, ext3 and ext4 మాతృక Linux ఫైల్ వ్యవస్థపై ఆధారపడి ఉంటాయి.తమ అవసరాల కొరకు వేరే కంపెనీలు, అభిరుచి గలవారు లేక UNIX, Microsoft Windows మరియు ఇతర నిర్వహణ వ్యవస్థల ద్వారా నియమితులైన వారు ఇతర ఫైల్‌‌లను అభివృద్ధి చేశారు.Macintosh ప్రాథమిక ఫైల్ వ్యవస్థ అయిన HFS మరియు FAT (MS-DOS ఫైల్ వ్యవస్థ) మరియు XFS, JFSలకు Linux యొక్క పూర్తి మద్దతు ఉంది.


ఇటీవలి కాలంలో Microsoft Windows NT NTFS ఫైల్ వ్యవస్థకు Linuxలో మద్దతు కనపడింది, అందుకే స్వంత UNIX ఫైల్ వ్యవస్థలకి ఇచ్చే మద్దతును పోల్చుకోవచ్చు.CD‌లు, DVD‌లు మరియు BluRay డిస్క్‌లకు మద్దతు ఇచ్చే ప్రామాణిక ఫైల్ వ్యవస్థలు ISO 9660 మరియు ప్రపంచ డిస్క్ క్రమం (UDF)Linux‌ను అత్యధిక ఫైల్ వ్యవస్థల్లో వ్యవస్థాపన చేయవచ్చు.ఇతర నిర్వహణ వ్యవస్థల్లా కాకుండా Linux మరియు UNIX ఏ మాధ్యమంలో నిల్వ ఉంది అనే విషయాన్ని లక్ష్యపెట్టకుండా ఏ ఫైల్‌నైనా అనుమతిస్తాయి, ఒకవేళ హార్డ్‌‌డ్రైవ్, ఓ డిస్క్ (CD,DVD...), ఓ USB కీ లేక ఇతర ఫైల్ వ్యవస్థలో ఉన్న వేరే ఫైల్ అయినా అనుమతిస్తుంది.


Microsoft Windows

నెట్‌వర్క్ ద్వారా అనుసంధానించబడిన ఇతర కంప్యూటర్ల ఫైల్ వ్యవస్థలకు, NTFS FAT ఫైల్ వ్యవస్థకు మరియు ISO 9660 మరియు CDలు, DVDలు మరియు ఇతర ఆప్టికల్ డిస్క్‌ల కొరకు ఉపయోగించే UDF ఫైల్ వ్యవస్థలకు Microsoft Windows ఇప్పట్లో మద్దతు ఇస్తోంది.Windows లో ప్రతి ఫైల్ వ్యవస్థ సరైన మాధ్యమంలో అనువర్తనం కొరకు పరిమితి చేయబడింది, ఉదాహరణకు CDలు ISO 9660ని వినియోగించాలి లేక UDF, Windows Vistaను ఉపయోగించాలి. నిర్వహణ వ్యవస్థ వ్యవస్థాపించే ఏకైక ఫైల్ వ్యవస్థ NTFS.Windows Embedded CE 6.0, Windows Vista Service Pack 1 మరియు ఫ్లాష్ చోదకాలకు సరిపోయే ExFATకు Windows Server 2008 మద్దతు ఇస్తుంది.


Mac OS X

Mac OS X దాని ప్రాథమిక ఫైల్ వ్యవస్థ వలె జర్నలింగ్‌తో HFS+కు మద్దతు ఇస్తుంది.ఇది మునుపటి Mac OS యొక్క తరతమ శ్రేణి ఫైల్ వ్యవస్థ నుండి రూపొందించబడింది. FAT, NTFS (చదవడానికి మాత్రమే, అయినప్పటికీ Mac OS X వినియోగదారుల కోసం Microsoft Windows NTFS ఫైల్ వ్యవస్థకు వ్రాయడానికి-చదవడానికి మద్దతు ఇచ్చే ఉచిత క్రాస్ ఫ్లాట్‌ఫారమ్ అమలు అయ్యే దాన్ని NTFS 3G అని పిలుస్తారు.), UDF మరియు ఇతర ఫైల్ వ్యవస్థలతో Mac OS X సౌకర్యంగా పని చేస్తుంది కాని వాటిని వ్యవస్థాపించలేదు.UNIX యొక్క తదుపరిది Mac OS X ఇప్పుడు UNIX VFSచే కాల్పనికంగా అన్ని ఫైల్ వ్యవస్థలకు మద్దతు ఇస్తుంది. ఇటీవల Apple Inc. Mac OS Xను Sun Microsystem యొక్క ZFSలో వ్యవస్థాపించే కార్యక్రమాన్ని ప్రారంభించింది మరియు Mac OS X 10.5లో ఇప్పటికే ప్రాధమిక మద్దతు అందుబాటులో ఉంది మరియు బ్లూ-రే డిస్క్‌కు మద్దతు ఇస్తుంది.


 నిర్దిష్ట-ప్రయోజన ఫైల్ వ్యవస్థ

FAT ఫైల్ వ్యవస్థ‌లు సులభంగా ఉండటం వలన సాధారణంగా ఫ్లాపీ డిస్క్‌లు, ఫ్లాష్ స్మృతి కార్డ్‌లు, డిజిటల్ కెమెరాలు మరియు పలు ఇతర పోర్టబుల్ ఉపకరణాల్లో గుర్తించవచ్చు. FAT పనితీరును ఇతర ఫైల్ వ్యవస్థలతో పోల్చినప్పుడు తక్కువ స్థాయిలో ఉంటుంది ఎందుకంటే ఇది చాలా సాధారణ డేటా నిర్మాణాలను ఉపయోగిస్తూ ఫైల్ కార్యాచరణలకు ఎక్కువ సమయాన్ని వృధా చేస్తుంది మరియు పలు చిన్న ఫైళ్లు ఉన్న పరిస్థితుల్లో డిస్క్ స్థల ఉపయోగాన్ని సరిగా నిర్వహించలేదు.ISO 9660 మరియు యూనివర్సల్ డిస్క్ ఫార్మాట్ అనేవి కాంపాక్ట్ డిస్క్‌లు మరియు DVDలను లక్ష్యంగా చేసుకున్న రెండు సాధారణ ఆకృతులు.Linux 2.6 శ్రేణి మరియు Windows Vistaచే మద్దతు గల మౌంట్ రైనెయిర్ అనేది ఫ్లాపీ డిస్క్‌లతో సాధ్యమయ్యే విధంగా DVDల్లో మళ్లీ వ్రాయడాన్ని సులభం చేసే UDFకు కొత్త పొడిగింపు.


జర్నల్ అయిన ఫైల్ వ్యవస్థలు

ఫైల్ వ్యవస్థలు వ్యవస్థ పాడైన పరిస్థితుల్లో సురక్షిత పునరుద్ధరణకు జర్నలింగ్‌ను అందిస్తుంది.జర్నల్ ఫైల్ వ్యవస్థ సమాచారాన్ని రెండుసార్లు వ్రాస్తుంది: ముందుగా ఫైల్ వ్యవస్థ కార్యాచరణల లాగ్ అయిన జర్నల్‌కు, తర్వాత సాధారణ ఫైల్ వ్యవస్థలో దాని అసలైన స్థలానికి వ్రాస్తుంది.జర్నలింగ్ ఫైల్ వ్యవస్థ చోదకంచే నిర్వహించబడుతుంది మరియు డిస్క్ యొక్క విషయాలను మార్చే ప్రతి కార్యాచరణను ట్రాక్ చేస్తుంది.పాడైన సందర్భంలో, జర్నల్ యొక్క మళ్లీ ప్లే చేయడం ద్వారా వ్యవస్థను అనుకూలమైన స్థితికి పునరుద్ధరించవచ్చు.పలు UNIX ఫైల్ వ్యవస్థలు ReiserFS, JFS మరియు Ext3లతో సహా జర్నలింగ్‌ను అందిస్తాయి.


వీటికి విరుద్ధంగా, జర్నల్ కాని ఫైల్ వ్యవస్థల్లో సాధారణంగా ఆకస్మిక షట్‌డౌన్ అయితే ఏదైనా అననుకూలతను fsck లేదా chkdsk వంటి సౌకర్యాలను ఉపయోగించి సంపూర్ణంగా పరీక్షించాల్సిన అవసరం ఉంటుంది.సులభమైన నవీకరణలు అనేవి జర్నలింగ్‌కు ప్రత్యామ్నాయంగా నవీకరణ కార్యాచరణలను జాగ్రత్తగా నిర్వహిస్తూ రెండోసారి వ్రాయడాన్ని తొలగించేవి.లాగ్-నిర్మాణ ఫైల్ వ్యవస్థలు మరియు ZFSలు కూడా సాధారణ జర్నలడ్ ఫైల్ వ్యవస్థకు కొంచెం వ్యత్యాసంగా ఉంటాయి. ఇవి అంతర్గత నవీకరణలను చేయకుండా ఎల్లప్పుడూ డేటా కొత్త నకలను వ్రాస్తూ అననుకూలతను తొలగిస్తాయి.


 గ్రాఫికల్ వినియోగదారు అంతర్ముఖం

పలు ఆధునిక కంప్యూటర్ వ్యవస్థలు గ్రాఫికల్ వినియోగదారు అంతర్ముఖం‌ల (GUI)కు మద్దతు ఇస్తుంది మరియు వాటిని కలిగి ఉంటాయి.Microsoft Windows మరియు Mac OS యొక్క అసలు ఆచరణ వంటి కొన్ని కంప్యూటర్ వ్యవస్థలో, GUIను కెర్నల్‌లో వ్యవస్థాపించబడుతుంది.


సాంకేతికంగా గ్రాఫికల్ వినియోగదారు అంతర్ముఖం అనేది ఒక నిర్వహణ వ్యవస్థ సేవ కాదు, కార్యాచరణ వ్యవస్థ కెర్నల్‌కు మద్దతు కల్పించడం ద్వారా GUI అమలు చేయవల్సిన అవుట్‌పుట్ చర్యలకు అవసరమైన సందర్భ మీటల సంఖ్యను తగ్గించడం ద్వారా GUI మరింతగా ప్రతిస్పందించేలా అనుమతిస్తుంది.ఇతర నిర్వహణ వ్యవస్థలు అనేవి కార్యచరణ వ్యవస్థ మరియు కెర్నల్ నుండి గ్రాఫిక్స్ ఉపవ్యవస్థను వేరుచేసే వ్యవస్థ.1908లలో UNIX, VMS మరియు పలు ఇతరాలు ఈ విధంగా నిర్మించిన నిర్వహణ వ్యవస్థలను కలిగి ఉన్నాయి.Linux మరియు Mac OS Xలు ఈ విధంగానే నిర్మించారు. Windows Vista వంటి Microsoft Windows యొక్క ఇటీవల విడుదలైనవి ఒక గ్రాఫిక్స్ ఉపవ్యవస్థను వినియోగదారు స్థలంలోనే అమలు చేస్తుంది, అయితే Windows NT 4.0 మరియు Windows Server 2003 మధ్య సంస్కరణల గ్రాఫిక్స్ డ్రాయింగ్ విధులు ఎక్కువగా కెర్నల్ స్థలంలోనే ఉంటాయి.Windows 9xలో అంతర్ముఖం మరియు కెర్నల్ మధ్య కొంత వ్యత్యాసం ఉంది.


పలు కంప్యూటర్ నిర్వహణ వ్యవస్థలు వినియోగదారుకు కావల్సిన వినియోగదారు అంతర్ముఖం‌ను వ్యవస్థాపించడానికి లేదా రూపొందించడానికి వారిని అనుమతిస్తాయి.X Window వ్యవస్థ GNOME లేదా KDEతో కలయిక అనేది పలు Unix మరియు Unix-వంటి (BSD, Linux, Minix) వ్యవస్థల్లో సాధారణంగా కనిపించే ఏర్పాటు.Microsoft Windows కోసం Windows షెల్‌కు ప్రత్యామ్నాయాలను అందించే పలు Windows షెల్ భర్తీలు విడుదల అయ్యాయి, కానీ షెల్‌ను మాత్రమే Windows నుండి వేరు చేయడం సాధ్యం కాదు.


తక్కువ సమయంలోనైనా పలు Unix-ఆధారిత GUIలు లభ్యతలో ఉన్నాయి, ఎక్కువగా X11 నుండి రూపొందించినవి.Unix (HP, IBM, Sun) యొక్క పలు విక్రేతల మధ్య పోటీ పలు విభజనకు దారి తీసింది, 1990లో COSE మరియు CDEకు ప్రామాణికంగా చేయడానికి ప్రయత్నించినప్పటికీ వేర్వేరు కారణాల వలన విఫలమైంది, కాలక్రమంలో GNOME మరియు KDEను విస్తారంగా అమలు చేయడంతో ప్రాముఖ్యతను సంతరించుకున్నాయి. ఉచితంగా లభించే ఉపకరణసామాగ్రి మరియు డెస్క్‌టాప్ వ్యవస్థలకు ముందుగా, సాధారణ ఉపకరణసామాగ్రి/డెస్క్‌టాప్ కలయిక మోతిఫ్ (మరియు CDE అభివృద్ధి చేయడానికి ఆధారం).


గ్రాఫికల్ వినియోగదారు అంతర్ముఖం‌లను తదుపరి సమయంలో రూపొందించబడ్డాయి.ఉదాహరణకు, Windows దాని ఒక ముఖ్యమైన సంస్కరణను విడుదల చేసిన ప్రతిసారీ దాదాపు దాని వినియోగదారు అంతర్ముఖం‌ను సవరిస్తుంది మరియు Mac OS GUI 1999లో Mac OS X విడుదలతో పూర్తిగా మారిపోయింది.[7]


నిర్వహణ వ్యవస్థ ఉదాహరణలు

Future software
Microsoft Windows


Windows నిర్వహణ వ్యవస్థలో Windows Vista స్థిరమైనది.

Microsoft Windows అనేది IBM PCలోని పాత MS-DOS నిర్వహణ వ్యవస్థకు ఒక యాడ్-ఆన్ వలె రూపొందించబడిన యాజమాన్య కార్యాచరణ వ్యవస్థకు చెందినది. ఆధునిక వెర్షన్‌లు OS/2 కోసం ఉద్దేశించబడిన నూతన Windows NT కెర్నల్ ఆధారంగా రూపొందించబడినవి. Windows x86, x86-64 మరియు Itanium ప్రాసెసర్‌లపై అమలు అవుతుంది.మునుపటి వెర్షన్‌లు DEC Alpha, MIPS, Fairchild (తర్వాత Intergraph) Clipper మరియు PowerPC కంప్యూటర్‌ల్లో (దీన్ని SPARC నిర్మాణానికి పోర్ట్ చేయడానికి కొంత పని చేసారు) అమలు అవుతాయి.


జూన్ 2008 కల్లా, Microsoft Windows ప్రపంచవ్యాప్తంగా అత్యధిక మొత్తంలో డెస్క్‌టాప్ మార్కెట్ భాగస్వామ్యాన్ని కలిగి ఉంది. Windowsను సర్వర్‌ల్లో, వెబ్ సర్వర్‌లు మరియు డేటాబేస్ సర్వర్‌లుల మద్దతు గల అనువర్తనాలలో కూడా ఉపయోగిస్తారు.ఇటీవల కాలంలో, Microsoft, ఏదైనా ఎంటర్‌ప్రైజెస్ అప్లికేషన్‌ను అమలు చేయడానికి Windows సామర్థ్యాన్ని కలిగి ఉందని ప్రదర్శించడానికి గణనీయమైన మార్కెటింగ్‌కి మరియు పరిశోధన & అభివృద్ధికి ఎక్కువ మొత్తంలో ఖర్చు చేసింది, దీని ఫలితంగా స్థిరమైన ధర/పనితీరు (TPCను చూడండి) నమోదు అయ్యింది మరియు దీన్ని ఎంటర్‌ప్రైజెస్ మార్కెట్‌లో అంగీకరించారు.


అక్టోబర్ 25, 2001లో విడుదల అయిన Windows XP Microsoft Windows కుటుంబంలోని అత్యధికంగా వినియోగించే వెర్షన్.


2006 నవంబర్‌లో, Microsoft ఐదు సంవత్సరాల పాటు అభివృద్ధి చేసిన తర్వాత, పలు కొత్త లక్షణాలు మరియు నిర్మాణ మార్పులతో Microsoft Windows కుటుంబంలోని ముఖ్యమైన కొత్త నిర్వహణ వ్యవస్థ Windows Vistaను విడుదల చేసింది.ఇది ముఖ్యంగా Windows Aero అనే కొత్త వినియోగదారు అంతర్ముఖం మరియు విజువల్ శైలి, వినియోగదారు ఖాతా నియంత్రణ వంటి పలు కొత్త భద్రతా లక్షణాలు మరియు Windows DVD Maker వంటి కొన్ని కొత్త మల్టీమీడియా అనువర్తనాలను కలిగి ఉంది.అదే కెర్నల్ ఆధారంగా ఒక సర్వర్ వెర్షన్ Windows Server 2008ను 2008 ప్రారంభంలో విడుదల చేసింది.


ప్రస్తుతం Windows 7ను అభివృద్ధి చేస్తున్నారు, దీనికి మూడవ సంవత్సరాల కాల వ్యవధిని నిర్ణయించామని, 2009, అక్టోబర్ 22న విడుదల చేయగలమని Microsoft ప్రకటించింది.


Unix మరియు Unix లాంటి నిర్వహణ వ్యవస్థలు

Debian అనేది (linux-ఆధారిత) unix-వంటి వ్యవస్థ

కెన్ థాంప్సన్ MULTICS ప్రాజెక్ట్‌లో అతని అనుభవంతో ప్రధానంగా BCPL ఆధారంగా Unixను వ్రాయడానికి ఉపయోగించిన Bని వ్రాసాడు.Bని Cతో భర్తీ చేశారు మరియు ప్రతీ ఆధునిక నిర్వహణ వ్యవస్థను ప్రభావితం చేసే విధంగా అంతర-సంబంధిత కార్యాచరణ వ్యవస్థ యొక్క భారీ, సంక్లిష్టమైన కుటుంబం వలె Unixను అభివృద్ధి చేసారు (చరిత్రను చూడండి). Unix-వంటి కుటుంబం అనేది వ్యవస్థ V, BSD మరియు Linuxతో సహా పలు ముఖ్యమైన ఉప-వర్గాలతో విభిన్న సమూహాల నిర్వహణ వ్యవస్థ."UNIX" అనేది వారి వివరణలతో సరిపోయేవిగా చూపించిన ఏదైనా నిర్వహణ వ్యవస్థతో ఉపయోగించడానికి లైసెన్స్‌ను ఇచ్చే The Open Group యొక్క ట్రేడ్‌మార్క్."Unix-వంటి" అనే పదాన్ని సాధారణంగా అసలు Unixను పోలి ఉండే ఎక్కువ నిర్వహణ వ్యవస్థల సమితిని సూచించడానికి ఉపయోగిస్తారు.


Unix-వంటి వ్యవస్థలు పలు వేర్వేరు మెషీన్ నిర్మాణాలలో అమలు అవుతాయి.వీటిని సాధారణంగా వ్యాపారంలో సర్వర్‌ల కోసం, అలాగే అకడమిక్ మరియు ఇంజినీరింగ్ ప్రయోజనాల్లో వర్క్‌స్టేషన్‌ల కోసం అధికంగా ఉపయోగిస్తారు.ఈ ప్రయోజనాలు కోసం GNU, Linux మరియు BSD వంటి ఉచిత Unix వెర్షన్‌లు జనాదరణ పొందినవి.


HP యొక్క HP-UX మరియు IBM యొక్క AIX వంటి కొన్ని Unix వెర్షన్‌లను ఆ విక్రేత హార్డ్‌వేర్‌పై మాత్రమే అమలు అయ్యేలా రూపొందించబడ్డాయి.Solaris వంటి ఇతరాలు x86 సర్వర్‌లు మరియు PCలతో సహా పలు రకాల హార్డ్‌వేర్‌పై అమలు అవుతాయి. Apple యొక్క మచ OS X అనేది NeXTSTEP, Mach మరియు FreeBSD నుండి రూపొందించబడిన హైబ్రిడ్ కెర్నల్-ఆధారిత BSD వెర్షన్, Apple యొక్క మునుపటి Mac OS (Unix-కాని)లను భర్తీ చేసింది.


POSIX ప్రమాణాన్ని స్థాపించడం ద్వారా Unix సామర్థ్యాన్ని పొందింది.POSIX ప్రమాణాన్ని అసలు పలు Unix వెర్షన్‌ల కోసం రూపొందించినప్పటికీ, దాన్ని ఏ నిర్వహణ వ్యవస్థకైనా వర్తించవచ్చు.


Mac OS X

గత Mac OS X విడుదల

Mac OS X అనేది Apple Inc.చే అభివృద్ధి, మార్కెట్ చేయబడి, విక్రయించబడుతున్న గ్రాఫికల్ నిర్వహణ వ్యవస్థల వరుసలో వచ్చిన ట్రేడ్‌మార్క్ గల్గినది, ఇది ప్రస్తుతం విక్రయిస్తున్న అన్ని Macintosh కంప్యూటర్‌లలో ముందే లోడ్ చేయబడి ఉంటుంది. Mac OS X అనేది 1984 నుండి Apple యొక్క ప్రాథమిక నిర్వహణ వ్యవస్థ, అసలు Mac OSకు తర్వాత వచ్చింది. దాని మునుపటి వెర్షన్ వలె కాకుండా, Mac OS X అనేది 1980 సంవత్సరం రెండో సగం నుండి 1997 ప్రారంభంలో Apple కొనుగోలు చేసేంత వరకు NeXT వద్ద అభివృద్ధి చేయబడిన టెక్నాలజీపై రూపొందించబడిన ఒక UNIX నిర్వహణ వ్యవస్థ‌.


నిర్వహణ వ్యవస్థ ముందుగా 1999లో Mac OS X Server 1.0 వలె విడుదల అయ్యింది, తర్వాత మార్చి 2001లో (Mac OS X v10.0) ఒక డెస్క్‌టాప్-ఆధారిత వెర్షన్ విడుదల అయ్యింది. దాని తర్వాత, Mac OS X యొక్క మరో ఐదు "తుది-వినియోగదారు" మరియు "సర్వర్" ఎడిషన్‌లు విడుదల అయ్యాయి, వీటిలో తాజా వెర్షన్ Mac OS X v10.5 అక్టోబర్ 2007లో విడుదల అయ్యింది. Mac OS X విడుదలను బిగ్ క్యాట్‌లుగా పిలుస్తారు; Mac OS X v10.5ను "లెపర్డ్" అని కూడా పిలుస్తారు. OS X తదుపరి వెర్షన్ "స్నో లెఫర్డ్" సెప్టెంబర్ 2009లో విడుదల కానుంది.


Mac OS X Server సర్వర్ ఎడిషన్ అనేది నిర్మాణంలో డెస్క్‌టాప్ రకానికి సారూప్యంగా ఉంటుంది కానీ సాధారణంగా ఇది Apple యొక్క Macintosh సర్వర్ హార్డ్‌వేర్‌లో అమలు అవుతుంది. Mac OS X Server మెయిల్ బదిలీ ఏజెంట్, ఒక Samba సర్వర్, ఒక LDAP సర్వర్, ఒక డొమైన్ పేరు సర్వర్ మరియు ఇతరాలతో సహా ముఖ్యమైన నెట్‌వర్క్ సేవలకు సులభమైన ప్రాప్తి అందించే కార్యక్రమ సమూహ నిర్వహణ మరియు నిర్వహణ సాఫ్ట్‌వేర్ ఉపకరణాలను కలిగి ఉంది.


Portals OS 1x

ColdSun Technologies, Inc. అనే సంస్థ ప్రస్తుతం స్నేహపూర్వక వినియోగదారు అంతర్ముఖం మరియు Windows సౌలభ్యంతో Mac OSX భద్రతను రెండింటీని కలిగి ఉండే, సంపూర్ణ Linux ఆధారంగా ఒక కొత్త నిర్వహణ వ్యవస్థను అభివృద్ధి చేస్తుంది. Portals OS 1x యొక్క బీటా వెర్షన్‌ను యునైటెడ్ స్టేట్స్‌లో అక్టోబర్ 10, 2010లో (లేదా 10.10.10) విడుదల చేసేందుకు మరియు రిలీజ్ క్యాండిడేట్ (RC)ను ఆగస్టులో విడుదల చేసేలా సన్నాహాలు చేస్తున్నారు.


Plan 9

నిర్వహణ వ్యవస్థ Unixను రూపొందించడానికి బెల్ ల్యాబ్స్‌లో C ప్రోగ్రామింగ్ లాంగ్వేజ్‌ను కెన్ థాంప్సన్, డెన్నిస్ రిట్చే మరియు డగ్లస్ మెక్లోరేలు రూపొందించి, అభివృద్ధి చేశారు. బెల్ ల్యాబ్స్‌లోని ప్రోగ్రామర్‌లు ఆధునిక పంపిణీ పరిస్థితుల కోసం నిర్మించబడిన Plan 9 మరియు Infernoలను అభివృద్ధి చేశారు. Plan 9 అనేది మొదటి నుండి నెట్‌వర్క్ నిర్వహణ వ్యవస్థ వలె రూపొందించారు మరియు ఇది Unixలో రూపొందించిన తర్వాత ఈ లక్షణాలను జోడించనట్లు కాకుండా అంతర-నిర్మిత గ్రాఫిక్స్‌లను కలిగి ఉంది. Plan 9 ఇంకా Unix వెర్షన్‌ల వలె జనాదరణ పొందలేదు కానీ పలు డెవలపర్లు దీన్ని విస్తారంగా ఉపయోగిస్తున్నారు. ఇది ప్రస్తుతం ల్యూసెంట్ పబ్లిక్ లైసెన్స్‌తో విడుదల అయ్యింది. Infernoను వీటా న్యూవోవా హోల్డింగ్స్‌కి విక్రయించగా, అది GPL/MIT లైసెన్స్‌తో విడుదల అయ్యింది.


నిజ-సమయ నిర్వహణ వ్యవస్థలు ( real-time operating system )


నిజ-సమయ నిర్వహణ వ్యవస్థ (RTOS1) అనేది నియమిత తుది గడువుతో ఉన్న అనువర్తనాల కోసం ఉద్దేశించబడిన బహువిధి నిర్వహణ కార్యాచరణ వ్యవస్థ ((నిజ-సమయ కంప్యూటింగ్). ఇటువంటి అనువర్తనాలలో కొన్ని తక్కువ స్థాయి ఎంబెడెడ్ వ్యవస్థలు, ఆటోమొబైల్ ఇంజిన్ నియంత్రణలు, ఇండస్ట్రీయల్ రోబోట్లు, స్పేస్‌క్రాఫ్ట్, ఇండస్ట్రీయల్ నియంత్రణ మరియు కొన్ని భారీ స్థాయి కంప్యూటింగ్ వ్యవస్థలు ఉంటాయి.


భారీ-స్థాయి నిజ-సమయ నిర్వహణ వ్యవస్థకు మునుపటి ఉదాహరణ: సాబ్రే ఎయిర్‌లైన్ రిజర్వేషన్స్ వ్యవస్థ కోసం అమెరికన్ ఎయిర్‌లైన్స్ మరియు IBM నిర్మించిన లావాదేవీ ప్రాసెసింగ్ సౌకర్యం.


ఎంబెడెడ్ వ్యవస్థ

     list of operating systems#Microcontroller, Real-time


పొందుపర్చబడిన వ్యవస్థలు వాటి కోసమే తయారు చేసిన పలు నిర్వహణ వ్యవస్థలను ఉపయోగిస్తాయి. కొన్ని సందర్భాల్లో, భారీ ప్రత్యేక-అవసరాల ప్రోగ్రామ్‌ను రూపొందించడానికి "నిర్వహణ వ్యవస్థ" సాఫ్ట్‌వేర్ నేరుగా అప్లికేషన్‌తో లింక్ చేయబడి ఉంటుంది. సులభమైన పొందుపర్చబడిన వ్యవస్థలు, OS మరియు అప్లికేషన్‌ల మధ్య వ్యత్యాసం లేదు.


నియమిత తుది గడువును కలిగి ఉన్న పొందుపర్చిన వ్యవస్థలు VxWorks, eCos, QNX, MontaVista Linux మరియు RTLinux వంటి ఒక నిజ-సమయ నిర్వహణ వ్యవస్థను ఉపయోగిస్తాయి.


కొన్ని పొందపర్చబడిన వ్యవస్థలు నిజ-సమయ కంప్యూటింగ్‌కు మద్దతు లేని Symbian OS, Palm OS, Windows CE, BSD మరియు Linux వంటి నిర్వహణ వ్యవస్థలను ఉపయోగిస్తాయి.


Windows CE డెస్క్‌టాప్ Windows సారూప్య APIలను పంచుకుంటుంది కానీ ఏ డెస్క్‌టాప్ Windows కోడ్‌బేస్‌ను పంచుకోదు[ఆధారం కోరబడినది].


హాబీ అభివృద్ధి

నిర్వహణ వ్యవస్థ అభివృద్ధి లేదా సంక్షిప్తంగా OSDev అనేది అభిరుచి వలె అధికంగా ఆరాధనను కలిగి ఉంది. Linux వంటి నిర్వహణ వ్యవస్థలు వంటివి హాబీ కార్యాచరణ వ్యవస్థ ప్రాజెక్ట్‌ల నుండి రూపొందించబడ్డాయి.నిర్వహణ వ్యవస్థ యొక్క రూపకల్పన మరియు కార్యాచరణకు నైపుణ్యం మరియు సంకల్పం అవసరం మరియు ఇది ప్రాథమిక "హల్లో వరల్డ్" బూట్ లోడర్ నుండి సంపూర్ణ లక్షణాలతో కెర్నల్ వరకు దేనినైనా కవర్ చేస్తుంది.దీనికి మంచి ప్రామాణిక ఉదాహరణ Minix నిర్వహణ వ్యవస్థ—ఇది బోధన ఉపకరణం వలె ఎ.ఎస్. తానెన్బాయమ్‌చే రూపొందించబడిన ఒక OS, కానీ Linux జనాదారణ పొందే వరకు అభిరుచి గలవారు ఎక్కువగా ఉపయోగించేవారు.


ఇతరాలు

కొన్ని మార్కెట్‌లలో ఇప్పటికీ ఉపయోగిస్తున్న పాత నిర్వహణ వ్యవస్థలలో IBM మరియు Microsoft నుండి OS/2; Apple Mac OS X ముందు వచ్చిన Unix-కాని వెర్షన్‌లు; BeOS; XTS-300 ఉన్నాయి: కొన్ని మంచి జనాదారణ పొందిన AmigaOS 4 మరియు RISC OSలను ఆసక్తి గల సంఘాలు మరియు ప్రత్యేకమైన అనువర్తనాల కోసం తక్కువ స్థాయి ప్లాట్‌ఫారమ్ వలె అభివృద్ధి చేయడం కొనసాగుతుంది.మునుపటిలో DECగా పిలిచే OpenVMSను ఇప్పటికీ Hewlett-Packard అభివృద్ధి చేస్తుంది. 8 బిట్ కంప్యూటర్‌లకు పలు నిర్వహణ వ్యవస్థలు ఉన్నాయి - Apple II కోసం Apple యొక్క DOS (డిస్క్ కార్యాచరణ వ్యవస్థ) 3.2 & 3.3, పలు 8 మరియు 16 బిట్ కంప్యూటర్‌లకు ProDOS, UCSD, CP/Mలు అందుబాటులో ఉన్నాయి.


కొత్త నిర్వహణ వ్యవస్థల పరిశోధన మరియు అభివృద్ధి కొనసాగుతుంది.GNU Hurd అనేది Unixతో అనుకూలత లేని విధంగా రూపొందించబడింది, కానీ మెరుగైన కార్యాచరణ మరియు మైక్రోకెర్నల్ నిర్మాణంతో రూపొందించబడింది.సింగులారిటీ అనేది Microsoft పరిశోధన కేంద్రంలో .Net నిర్వాహక కోడ్ మోడల్ ఆధారంగా మెరుగైన స్మృతి రక్షణతో ఒక నిర్వహణ వ్యవస్థను రూపొందించే ఒక ప్రాజెక్ట్.వ్యవస్థ‌ల అభివృద్ధి కూడా ఇతర సాఫ్ట్‌వేర్ అభివృద్ధిలో అనుసరిస్తున్న నిర్వాహకులు, వెర్షన్ నియంత్రణ "వృక్షాలు"[8] ఫోర్క్‌లు, "ప్యాచ్‌లు" మరియు నియమాలు గల అదే నమూనాను అనుసరిస్తున్నారు.AT&T-Berkeley లాసూట్ నుండి కొత్త స్పష్టమైన వ్యవస్థ‌లు Unix వార్స్ తర్వాత లేని కోడ్‌ను భర్తీ చేయడానికి FreeBSD మరియు NetBSD ప్రయత్నాలు వలె విభజించిన 4.4BSD ఆధారంగా తయారు చేసినవి.ఇటీవల విభజనలలో BSD Unix నుండి DragonFly BSD మరియు Darwinలు కలిగి ఉన్నాయి.[9]


 నిర్వహణ వ్యవస్థల యొక్క వైవిధ్యం మరియు సౌలభ్యం

సాధారణంగా అనువర్తన సాఫ్ట్‌వేర్‌ను నిర్దిష్ట నిర్వహణ వ్యవస్థపై ఉపయోగించడానికి మరియు కొన్నిసార్లు నిర్దిష్ట హార్డ్‌వేర్ కోసం కూడా రూపొందిస్తారు.అనువర్తనాన్ని మరొక OSలో అమలు అయ్యేలా వ్యవస్థాపిస్తే, ఆ అనువర్తనానికి అవసరమయ్యే కార్యాచరణను అనువర్తనం వ్యవస్థాపించిన OS (ఫంక్షన్‌ల పేర్లు, ఆర్గమెంట్‌ల అర్ధాలు మొదలైనవి) కోసం మార్చాల్సిన అవసరం ఉంది.


మద్దతు గల నిర్వహణ వ్యవస్థల వైవిధ్యంలో ఈ ఖర్చును Java, Qt లేదా వెబ్ బ్రౌజర్‌లు వంటి సాఫ్ట్‌వేర్ ప్లాట్‌ఫారమ్‌లకు భిన్నంగా అనువర్తనాలు వ్రాయడం ద్వారా తగ్గించవచ్చు.ఈ భేదాలు వలన ఇప్పటికే నిర్దిష్ట నిర్వహణ వ్యవస్థలు మరియు వాటి వ్యవస్థ లైబ్రరీలకు సర్దుబాటు కోసం వ్యయాలను వెచ్చిస్తున్నారు.


నిర్వహణ వ్యవస్థ వినియోగదారులకు మరొక విధానం ప్రామాణికాలను అనుసరించడం.ఉదాహరణకు, POSIX మరియు OS నైరూప్య లేయర్‌లు వ్యవస్థాపన వ్యయాలను తగ్గించే సారూప్యాలను అందిస్తున్నాయి.